این کتاب سخنرانی آقای مهدی بامداد درباره آثار تاریخی کلات و سرخس است که در روز یکشنبه دوم آبان 1333 در انجمن آثار ملی ایراد شده است. نگارنده در این سخنرانی میگوید: اینجانب در سال گذشته (سال 1332) چند ماهی در خراسان فعلی - خراسان قدیم (افغانستان کنونی) - سیستان - مسیر رود هیرمند(از ابتدا تا انتهای آن) و شمال غربی پاکستان مشغول به سیاحت بودم مقصود و منظورم از این سیاحت چهار چیز بود : 1- مطالعات اجتماعی 2- تطبیق و انطباق اسامی و اعلامی که در کتب قدیمه مطالعه کرده که اهم آن کتاب شاهنامه فردوسی است با اسامی و محل های امروز 3- دیدن آثار باستانی 4- دیدن سیستان و رود هیرمند و ...
ر این کتاب که از سوی "اداره کل میراث فرهنگی استان تهران "انتشار یافته تلاش شده جغرافیای تاریخی و محوطههای باستانی و بناهای تاریخی فرهنگی شهرستان "شمیران "(یکی از فرمانداریهای نه گانه تهران)، شامل "لواسان " و "رودبار قصران "به تفصیل و همراه با عکس معرفی گردد .ابتدای کتاب شامل اطلاعاتی است درباره موقعیت و اهمیت جغرافیایی شمیران، تقسیمات کشوری و فرمانداری شمیران، جغرافیای تاریخی و وجه تسمیه رودبار قصران داخل، کوهها و رودها و راههای رودبار قصران، اقوام ساکن در طبرستان قبل از مهاجرت آریاییها، تاریخ رودبار قصران از دوره آشوریها و مادها و هخامنشیان تا دوره قاجار (به ویژه دوره علویان آل بویه، غزنویان، اسماعیلیان، مرعشیان، چلاویان، جلالیان، تیموریان و آل کیا) .سپس آثار باستانی و تاریخی فرهنگی "دشت لار"، "لواسان بزرگ "و "رودبار قصران"، به ترتیب و تفکیک شهرها و روستاهای آنها معرفی شدهاند که عموما شامل محوطههای باستانی، قلعهها، امامزادهها، کاروانسراها، قبرستانها، رباطها، تپههای باستانی، مساجد و حسینیهها، حمامها، کاخها، مناظر طبیعی، باغها و سایر بناهای باستانی تاریخی است . در پایان کتاب فهرست منابع و فهرست محوطهها و بناهای تاریخی فرهنگی شمیران (لواسان و رودبار قصران)، همچنین نقشه موقعیت جغرافیایی آثار یاد شده (نقشه باستان شناسی) آمده است
مولف در این کتاب به معرفی دانشمندان و بزرگان شهر سبزوار می پردازد و اشاره می کند آنچه در جلد نخستین کتاب "سبزوار، شهر دیرینه های پایدار" آمده کلیاتی است در باب تاریخ و جغرافیا و مواردی دیگر در شناخت شهر و شهرستان سبزوار و آنچه در این مجلد به آن پرداخته شده است شناساندن ادیبان، دانشمندان، تاریخ دانان، جغرافی نویسان، سیاستمداران و هنرمندان و .... این دیار است.