کتابخانه مجازی ادبیات

در نیمه اول قرن سیزدهم هجری وقایع و حوادث بزرگ و مهمی در اروپا روی داد که اثرات آن از حدود اروپا خارج شد و به دیگر نقاط جهان نیز وارد شد. در این میان ایران هم به نوبه خود از اثرات آن حوادث مهم مانند انقلاب کبیر فرانسه و جهانداری ناپلئون کبیر و لشکرکشی ها و فتوحات او بی نصیب نماند. سیاست خارجی ناپلئون اول و عشق او به غلبه بر انگلستان و جنگ های بین ایران و کشور استعمارطلب روسیه تزاری خواه ناخواه دربار فرانسه و ایران را به هم نزدیک کرد. در پی تهاجم سپاه روسیه به ناحیه قفقاز در سال ۱۲۱۸هـ.ق. فتحعلی شاه که درصدد جلب متحدی بود، نامه ای مبنی بر علاقه خود به عقد اتحاد با فرانسه به ناپلئون نوشت. ناپلئون با آنکه با این اتحاد موافق بود، اما چون اطلاعات دقیق و کاملی از وضع سیاسی و عمومی ایران نداشت، بعد از رسیدن نامه فتحعلی شاه، ژوبر مترجم و منشی دربار خود را از راه عثمانی به ایران فرستاد تا تحقیقات خود را از دو کشور مزبور به امپراتور گزارش دهد. کمی بعد از حرکت ژوبر، ناپلئون آجودان مخصوص خویش رومیو را نیز به ایران فرستاد. رومیو در رجب سال۱۲۲۰ هـ.ق. با منشی خود وارد تهران شد، اما چند روز بعد از ورود به ایران وفات یافت. ۹ ماه بعد از مرگ رومیو، ژوبر که قبل از ورود به ایران برای انجام ماموریتی به عثمانی رفته بود، به ایران آمد و به حضور فتحعلی شاه رسید. اما او نیز به علت بیماری نتوانست در ایران دوام آورد و ناگزیر شد ایران را ترک کند و به اروپا برگردد... با مرگ آغا محمدخان قاجار حکومت ایران به فتحعلی شاه رسید و مدت سی سال و پنج ماه بر ایران حکومت کرد. حکومت وی مصادف بود با ظهور ناپلئون در اروپا، کوشش دولت انگلستان برای حفظ مستعمرات خود و به قدرت رسیدن الکساندر اول تزار روسیه که می خواست به وصیت پطر کبیر برای راه یابی به آب های آزاد ..

کتاب گذرنامه تمدن بزرگ تالیف قدرت الله اورنگ است که در ششم بهمن 1351 منتشر شده است

هدف این مقال بازدیدی کوتاه از تاریخ شیوه های آبیاری معمول در سرزمین ترکستان است. میدانیم که فاتحان روسی در آن سرزمین به فنون زراعی برخوردند که قرنها متداول بوده و پیشینه باستانی داشته و بالطبع توجه خاورشناسان و باستان شناسان و همچنین مردان کار و عمل را نیز جلب کرده. شاید در این زمینه رابطه نزدیک میان امر بررسی گذشته آن سرزمین و کار بخاطر آینده آن، بیش از شئون دیگر محسوس بوده است. به هنگام بحث درباره طرحهای آبیاری، بارها مسائل مربوط به فرهنگ و تمدن گذشته فلان یا بهمان خطه ترکستان نیز طرح می شده. مع الوصف تالیفات خاورشناسان و باستان شناسان روسی درباره تاریخ گذشته و آثار باقیه آن، خوانندگان معدودی داشته و جز در موارد استثنائی، کارشناسان جغرافیایی طبیعی و فن آبیاری از وجود آنها بی اطلاع بوده اند و حتی جغرافی دانان سرشناس فرضیه هایی که با ضوابط و مدارک دقیق تاریخی متناقض بوده طرح می نمودند و مسائلی را که تاریخ حل کرده بوده باری دیگر پیش می کشیدند. در برخی موارد مولفان کتب مربوط به فن آبیاری خاورشناسان روسی را ملامت می کردند که به تالیف و آثار تاریخی – تالیفی که پژوهشهای مفصل به زبان روسی درباره آنها وجود داشته – بی اعتنا می باشند..

این کتاب چاپ سوم پژوهش مستشرق روسی م.م.دیاکونوف درباره تاریخ و تمدن اشکانیان است که در ده فصل تدوین شده است .فصول اولیه به بررسی چگونگی تاسیس و تداوم حکومت سلوکیان و ارتباط و درگیری‌های پادشاهان این سلسله با حکومت "یونانی باختری"و "پارت‌ها" اختصاص یافته و فصل‌های بعدی درباره تاریخ سیاسی و نظامی دودمان پارت و اوضاع داخلی و روابط با روم، و فرهنگ و چگونگی تاسیس و انقراض امپراتوری اشکانیان است .عناوین فصل‌های ده‌گانه کتاب عبارت‌اند از1 : میراث اسکندر، 2 تاسیس امپراتوری سلوکیان، 3 آنطیوکوس سوم، 4 سلوکیان و پارت‌ها، 5 پادشاهی "یونانی باختری"، 6 امپراتوری جهانی پارت، 7 روم و پارت، 8 دولت و کشور پارت در آغاز تاریخ میلادی، 9 انقراض پادشاهی پارت، 10 فرهنگ ایران در عهد پارتیان .صفحات پایانی کتاب به تعلیقات و فهرست اعلام و عکس‌هایی از آثار تاریخی و باستانی مربوط به دوره اشکانی اختصاص یافته است .