خلیج فارس منطقه ای است جغرافیایی که در زمانهای بسیار قدیم این عنوان را داشته است و امروزه نیز به عنوان مهمترین منطقه خاورمیانه در مرکز توجه جهانیان قرار دارد. کشف نفت در ایران و آگاهی کشورهای صنعتی از وجود ذخایر عظیم این ماده حیاتی، باعث شد که استعمار کهنه و نو به لطایف الحیل بکوشند تا ذخایر نفتی این منطقه و منافع آن را در اختیار بگیرند. مرکز مطالعات خلیج فارس، در دفتر مطالعات سیاسی و بین المللی وزارت امور خارجه، از بدو تاسیس خود دست به تدوین کتابهای مختلفی در مورد خلیج فارس زده که از آن جمله می توان به کتابشناسی خلیج فارس و خلیج فارس از دیدگاه آمار و ارقام اشاره کرد. مجموعه مقالات خلیج فارس کتابی است حاوی مقالات سیاسی، تاریخی، جغرافیایی، فرهنگی در مورد خلیج فارس که عمدتا توسط اندیشمندان و استادان ایرانی نگاشته شده و گذشت ایام نه تنها از ارزش کار ایشان کم نکرده، بلکه جمع آوری آنها در مجموعه ای می تواند موجب غنای فکری و پژوهشی و رونق کار محققان در این زمینه می شود. در تهیه این کتاب که به مناسبت سومین گردهمایی خلیج فارس در دفتر مطالعات سیاسی و بین المللی با عنوان "امنیت خلیج فارس و همکاری های منطقه ای" انتشار می یابد، سعی در انتخاب بهترین مقالات نوشته شده درباره خلیج فارس دارد. این امر باعث تنوع مطالب مندرج در کتاب شده است
در مجموعه حاضر، 1250نفر از نخبگان سیاسی، اقتصادی، نظامی، علمی فرهنگی، مذهبی، ادبی هنری منطقه خاورمیانه معرفی شدهاند .محدوده تاریخی گزینش شخصیتها، از حدود اوایل ربع چهارم قرن نوزدهم (1875) به بعد تعیین شده است .درباره هر شخصیت این اطلاعات فراهم آمده است :نام و نام خانوادگی و بعضا عنوان علمی، اجتماعی و حرفهای، تاریخ و محل تولد، شغل و یا حرفه کنونی، میزان تحصیلات، رشته یا رشتههای تحصیلی و محل تحصیلات عالی، سوابق مسئولیت اداری، اجتماعی و حرفهای با ذکر تاریخ مربوط به هر مورد و دوره، ماموریتها و مسافرتها با ذکر تاریخ و نام کشورها و سازمانها، ذکر تحولات زندگی اجتماعی و سیاسی گروهی از افراد و ارتباط آنها با تحولات کشور متبوع وی یا منطقه، فهرست آثار، ذکر نشانها و مدالهای اعطا شده و توضیحاتی درباره زندگی و قابلیتهای شخصیت معرفی شده .کتاب با جدول نشانههای اختصاری، مقدمه ناشر و مقدمه پدیدآورنده آغاز میشود و با کتاب شناسی به پایان میرسد .