کتابخانه مجازی ادبیات

"مردم‌شناسی ایران "اولین شماره از مجموعه حاضر، حاوی سلسله مقالاتی است از "سید علی اصغر شریعت‌زاده "در خصوص فرهنگ عامه، آداب و رسوم و انسان‌شناسی مردم نقاط مختلف ایران که با این عناوین به طبع رسیده است :سنت، نقاره‌خانه آستان قدس رضوی، آداب میزبان در اسلام، پوشاک محلی ایران، آلاچیق ترکمن، مسکن سنتی در سیستان و بلوچستان، ترانه‌های عامیانه میامی، و تعزیه .

اسطوره دده قورقود یکی از آثار برجسته کلاسیک است که در اوایل سده 19متن کهن از آن در یکی از کتابخانه‌های آلمان شناسایی شده و از آن پس پژوهش‌های مختلفی درباره این اسطوره صورت گرفته است .در این نوشتار ابتدا به اهمیت انسان شناختی و تاریخ کتاب یاد شده اشاره می‌گردد ;سپس پیشینه آفرینش، تدوین و چاپ این اثر معرفی می‌شود .مطلب بعدی کتاب بحثی است درباره چند شخصیت حماسی دده قورقود که در پی آن از جایگاه تاریخی و اجتماعی زنان "اوغوز "سخن به میان می‌آید .سبک ادبی و شیوه نگارش دده قورقود، و محتوای اسطوره‌ای کتاب و آثار جهان بینی‌های باستانی از دیگر مباحث این مجموعه هستند .

گویش "به‌دینان" یکی از گویش‌های مرکزی ایران است که "به‌دینان" (= مردم نیک‌دین)، یعنی زرتشتیانی که در یزد و کرمان و شهرک‌ها و روستاهای پیرامون آن زندگی می‌کنند، یا از آن منطقه آمده‌اند، بدان سخن می‌گویند. این گویش را خود به‌دینان "دری" می‌خوانند و دیگران "گبری (gawr در گویش به‌دینان ="مرد زرتشتی"؛ gabr در فارسی ="کافر، آتش‌پرست). این کتاب که چندین هزار واژه زرتشتیان ایران را دربر دارد، به درخواست استاد ابراهیم پورداود گردآوری شده و نام فرهنگ بهدینان را گرفته است. بهدینان یا پیروان آیین بهی، از هر کجای ایران که باشند، خواه از کرمان و یزد و خواه از تهران و آبادان، لهجه مخصوص به خود دارند، چنان‌که هم‌کیشان آنان، «پارسیان» در هر جای هند که باشند، به زبان گجراتی ـ یکی از زبان‌های آریایی رایج هند ـ سخن می‌گویند. چون مناطق کرمان و یزد هر یک مانند بسیاری از مناطق دیگر ایران، دارای لهجه‌ای است یا واژه‌های مخصوص به خود دارد، این است که در هر یک از دو لهجه زرتشتیان کرمان و یزد که هر دو در این کتاب یاد شده، یک رشته واژه دیده می‌شود که در دیگری نیست.