کتابخانه مجازی ادبیات

گرچه موضوع این کتاب، دین‌های ایران باستان است؛ اما هسته اصلی و مرکزی آن را همان زردشت و دین او می‌سازد. پیش از نیبرگ هم دانشمندانی چون هرتل و جسکن و دیگران بررسی‌های ژرفی در دین‌شناسی زردشتی انجام داده بودند؛ ولی هیچ‌یک از خاستگاه آن و از نظر پدیده‌شناسی از این دین سخنی به میان نیاورده بودند. نیبرگ برای نخستین بار در این درس‌ها نشان می‌دهد که پیوند اندیشه‌های زردشت با جهان دینی اسرائیلی سازگار نیست و از چند همانندی ظاهری که بگذریم، چگونگی اندیشه از دست دیگری است.

این کتاب دربرگیرنده یازده گفتار درباره آیین مانی و گنوسی است. هفت گفتار نخست این کتاب از مجموعه هفده‌جلدی «دانشنامه دین» ویراسته میرچا الیاده است؛ دو گفتار دیگر از جس. پ. آسموسن ایران‌شناس بزرگ دانمارکی است و دو گفتار پایانی از ایران‌شناس نامدار و.پ. هنینگ است از مجموعه دوجلدی مقالات وی به پارسی برگردانده شده است. عناوین مقالات کتاب بدین ترتیب است: آیین گنوسی از آغاز تا سده‌های میانه؛ آیین گنوسی از سده‌های میانه تا اکنون؛ آیین گنوسی، بدعتی مسیحی؛ آیین مندایی؛ مانی؛ آیین مانوی؛ آیین مانوی و مسیحی؛ تاریخچه پژوهش‌های مانوی؛ مانی و دین او: بررسی متون؛ قطعه‌ای از شعر مانوی به ترکی باستان؛ چند شعر مانوی.

اهمیت شاهنامه در بیان وقایع و پهلوانی‌ها نیست، ارج این کتاب عظیم که زبانی استوار دارد، در جوش دادن پیوستگی تاریخی تمدن ایران است و این ستایش‌انگیز است. بیش از هزار سال است که ایرانیان اشعار فردوسی را از جان و دل می‌خوانند و بر خویشتن می‌بالند. اما بیشتر دقایق در پرده و تمثیل است، راهنما می‌باید. نویسنده در این کتاب شاهنامه را کیومرث تا ضحاک بررسی کرده است.

نویسنده در این کتاب نگاهی به زندگی و آثار خیام انداخته و رباعی‌های او را بررسی مختصری کرده است. از بخش‌های این کتاب نگاهی به این نکته است که نویسنده نوروزنامه را از آن خیام نمی‌داند. بیشتر مباحث این کتاب را رباعی‌های خیام و بررسی نسخه‌های مختلف آنها و همچنین بررسی صحت انتساب آنها به خیام به خود اختصاص داده است.