گردآوری گویشهای ایرانی و پژوهش در آنها از دیدگاه مردمشناسی اهمیت فراوانی دارد؛ زیرا از این راه میتوان نهتنها به شناخت مقولات فرهنگی و ذهنی و جمعی مردم راه یافت، بلکه به خط سیر اقوام گذشته در سرزمینهای مختلف و تأثیر و تأثر آنها و منشأ و مأخذ افزارها و وسایل تولید نیز پی برد و اطلاعات بسیار سودمندی برای تحقیقات مردمشناسی فراهم آورد. این کتاب دربرگیرنده گویش و اصطلاحات و ضربالمصلهای گیلکی است که در این راستا به نگارش درآمده است.
این کتب شامل 1300 مثل و اصطلاح زبان گیلکی است که به همت محمود پاینده طی هشت سال کوشش، جمع آوری شده است. علاوه بر آوانوشت اصطلاحات و مثل ها، برگردان فارسی آنها نیز آورده شده و کاربرد و کنایه های مثلها نیز به اختصار آمده. برای گویاتر کردن مثل ها نیز، مصرعها، بیتها، اصطلاحات و تکیه کلام های زبان های دیگر و نزدیک ترین معادل مثل های گیلکی آن آورده شده است. واژه نامه مفصلی نیز در پایان کتاب تهیه شده است. مؤلف در این کتاب از مجموعه مثلها و اصطلاحات کوهنشینان محمد ولی مظفری کجدی نیز بهره برده است. این تحقیق ارزشمند در زبان گیلکی به همت بنیاد فرهنگ ایران در سال 1352 شمسی به زیور طبع آراسته شد.
این کتاب دربرگیرنده حدود 1300 مثل و اصطلاح به گویش مردم جلگه و کوهستان «شرق گیلان» است. برگردان مثلها و اصطلاحات، خواننده را از مراجعه به فرهنگ لغات بینیاز میکند؛ برای استفاده زبانشناسان و دیگر محققان، آوانوشت، کاربرد و کنایههای مثلها نیز به اختصاص نوشته شده است. به دنبال هر مثل، مصراعها و بیتها و مثلها و اصطلاحات و تکیهکلامها از گویشهای دیگر، بهویژه زبان فارسی نزدیکترین معادل مثلهای گیلکی است که برای گویاتر کردن این مثلها گردآوری شده است.