هدف مولف در نگارش این کتاب، بیان تاریخ مردم شناسی اجتماعی است. کلیه عادات و آداب و رسوم و معتقدات و اخلاقیات اقوام مختلف را در خلال ترجمه احوال بزرگترین دانشمندان مردم شناس به تفصیل تمام وصف می کند. مولف کوشیده است که ضمن تذکره احوال این رجال، دورنمائی از فعالیت های عقلانی، و آراء حکما و دانشمندان معاصر آنها را بر خواننده عرضه دارد، تا کمک بفهم استدلالات آنها در تکامل داستان بشری کرده باشد. خواننده متوجه خواهد شد که مولف چطور این رجال بزرگ علم مردم شناسی را از لحاظ آراء و عقایدشان به مکاتب متعدد تقسیم می کند و وجوه تمایز و افتراق بین یک مکتب و سایر مکاتب را توضیح می دهد.
در نوشتار حاضر نخست ابزار و لوازم توليد و توسعه علمي معرفي ميشود، سپس شيوههاي گفت و گو و ويژگيهاي آن تشريح ميگردد .کتاب با مقالهها و خطابههاي مولف که با موضوعات متفاوت نگاشته شده به پايان ميرسد .عناوين برخي از مقالات و خطابهها بدين قرار است .از آن جمله عبارتاند از" :نبرد با گرسنگي در جستجوي امنيت غذايي"، "انقلاب اسلامي و پژوهشهاي جامعه شناختي درباره آن"، "بانک توسعه اسلامي موقعيت و وظايف آن"، "چگونه شهر آدمي را دگرگونه ميسازد"، "ساخت و ساز مسايل اجتماعي و اجرايي آن"، "معماري و هويت شهري"، "سير و سياحت و سفر "و "شوراهاي شهر و روستا، برنامهها و دل مشغوليها ." همانند دفتر یا جلد اول "یک حرف از هزاران" تحلیل های عنوان شده در این جلد نیز با مباحث جامعه شناسی به ویژه جامعه شناسی آثار تمدنی و فرهنگی نسبتی دارند...
نویسنده در سال ۱۳۱۴ در لرستان اقامت داشته و بررسیهایی درباره زندگی ایل «پاپی» به عمل آورده که زیربنای این کتاب را فراهم میکند. در همین سفر اشیایی را نیز گردآوری نموده که معرف بخشی از فرهنگ لرها است. وی در این کتاب از جغرافیای طبیعی منطقه، زندگی اقتصادی و فرهنگ مادی، و فرهنگ اجتماعی و معنوی این ایل سخن گفته است.