کتابخانه مجازی ادبیات

فرهنگ حاضر مرکبی از واژه های عربی، فارسی، ترکی، فرانسه ولاتین (به ضمیمه واژگان نو فرهنگستان) است که داخل زبان فارسی شده و به طورکلی مورد استفاده عموم طبقات قرار خواهد گرفت و به خاطر سهولت در تلفظ که مراجعین گمراه نشوند و همه کس به آسانی بتواند تلفظ صحیح هر واژه ای را پیدا کند لغات این فرهنگ را به وسیله اعراب و زیر و زبر مشخص کرده و از طریق ای که در سایر لغت نامه ها برای تعیین تلفظ انتخاب گردیده و برای همه کس قابل استفاده نیست چشم پوشی شده است.

محمد درخشش در مقدمه کتاب خطابه آقای سیدحسن تقی زاده می گوید: در طی سلسله سخنرانی های سال 1337 باشگاه مهرگان به علت آنکه، نهضت مشروطیت ایران قسمت مهمی از تاریخ کشور ما را تشکیل میدهد اینجانب برای روشن شدن نکات تاریک این نهضت تاریخی از دانشمند محترم جناب آقای تقی زاده درخواست نمودم مشاهدات و اطلاعات خودشان را ضمن یک یاد دو سخنرانی در باشگاه مهرگان برای معلمین بیان نمایند و بسیار از ایشان متشکرم که دعوت بنده را قبول فرمودند و در باشگاه مهرگان به ایراد یک سلسله سخنرانیهای مفید و مهم اقدام نمودند.

این کتاب رساله‌ای است بی‌نامه در قواعد انشاء و ترسل نوشته خواجه امام اجل افضل معزالدین کمال الاسلام سدید الائمه محمد بن عبدالخالق میهنی. در عصر مؤلف کتاب دستور دبیری، چند تن از دبیران بزرگ به گردآوری نوشته‌های خود پرداختند. تا عصر مؤلف کتاب دستور دبیری، کتابی که اینگونه به مسئله دبیری و آداب و شرایط آن بپردازد، تألیف نشده است. این کتاب را باید نخستین کتاب فارسی دانست که درباره دبیری نوشته شده است و مطالب آن کاملا آموزشی و کاربردی است. این کتاب از نظر اشتمال بر لغات و اصطلاحات تاریخی و اجتماعی، یکی از منابع زبان فارسی به شمار می‌آید. فهرست این اصطلاحات در پایان کتاب و نیز فهرست مطالب کتاب، مؤید این معنی است. در قسمت اول کتاب که درباره «عنوانات» است، صفحه‌ای نیست که از نکات دستوری، تاریخی و اجتماعی، رسم‌الخطی و ... خالی باشد. گاه این اطلاعات مربوط به زمان کاربرد یک کلمه و سبب وضع آن است و گاهی توضیح برخی از لغات در معنی اصطلاحی آن است. قسمت دوم کتاب که در اقسام نامه‌هاست، دربردارنده مطالبی مهم درباره بعضی از مشاغل دیوانی و وظایف متصدیان آن شغل‌هاست. در خلال این نامه‌ها بسیاری از لغات و اصطلاحات دیوانی به چشم می‌خورد که بعضی از آنها در کتب دیگر نیامده است.