کتابخانه مجازی ادبیات

ستاد برگزاری کنگره جهانی بزرگداشت خواجوی کرمانی در پی ادای دین و نثار سپاس به پیشگاه سخنور نامدار و بلندپایه کرمان روزهای کنگره را بدین گونه نامگذاری کرد: روز اول: زندگی و آثار خواجو؛ روز دوم: عصر خواجو-خواجو و دیگر سخنوران؛ روز سوم: طرز سخن خواجو؛ سنخرانیهای علمی کنگره بر همین سه محور اصلی برنامه ریزی گردید و نشریه دانشکده ادبیات و علوم انسانی دانشگاه شهید باهنر کرمان نیز جهت حضور علمی در این همایش جهانی تصمیم به انتشار سه مجموعه با عنوان خواجو در سه روز برگزاری کنگره گرفت.

در این مجموعه مختصر که سیری است در صحن تماشایی گلستان ادب فارسی و غوصی است در دریای بی کرانه و بی بن آن و به منزله مشتی است نمونه خروار و اندکی از بسیار خواهیم دید که سخنوران فارسی گو در ادوار مختلف و برهه های گوناگون به حسب اقتضای وقت و تناسب حال چگونه در خصوص کیان اسلام و اولیای الهی و اهل بیت پیامبر به عنوان عالیترین اسوه های انسانی چکامه ها سروده و از سر عشق و سوز نغمه ها سر داده اند و در این راه بی توقع متاع کم بهای دنیوی، تمام اخلاص و توان هنری خور را به کار بسته و انواع گونه گون ادبی و قالبهای متنوع آن را به خدمت گرفته اند و به جرات می توان گفت که بزرگان ادب فارسی در پرتو اسلام عزیز و انس با معصومین و معارف والای آنهاست که بر اوج قله های اشتهار و جاودانگی صعود کرده اند.

این کتاب دربرگیرنده مشخصات کتابخانه‌های پاکستان و برخی از نسخ خطی موجود در آنهاست. کتابخانه‌های پاکستان که بعضی پیش و برخی پس از تأسیس پاکستان بنا شده‌اند، کلیه مراجع و مآخذ تاریخ پاکستان در این کتابخانه‌ها انباشته شده است. زبان این کتاب‌های انباشته‌شده در کتابخانه‌ها بیشتر فارسی و عربی است. در جلد اول این کتاب در مجموع 237 کتابخانه مورد شناسایی قرار داده شده است.

کشف‌المحجوب کتابی‌است تعلیمی در تصوف از علی بن عثمان هجویری. از قرائن ایدون استنباط می‌شود که نوشتن کتاب پیش از ۴۶۵ قمری آغاز شده‌است و پس از ۴۶۹ به پایان رسیده‌است. کشف‌المحجوب از قدیم‌ترین کتاب‌هایی‌است که به زبان فارسی در تصوف نوشته شده‌است و ویژگی‌های نثر دورهٔ اول زبان فارسی را داراست. کشف المحجوب از جمله قدیمی‌ترین و معتبر ‌ترین کتاب‌های فارسی در تصوف است. به نظر می‌آید که این کتاب یکی از مآخذ عطار در تذکرةالاولیا بوده‌است. کشف المحجوب تالیف ابوالحسن علی بن عثمان بن ابی علی جُلاّبی هجویری، یکی از مهمّترین کتب صوفیّه است، هم از جهت احتوا بر امّهات مسائل تصوّف، هم از لحاظ معرّفی بزرگان فرق صوفیه، هم از نظر سبک نوشتاری و کهنگی نثر، و هم از جهت نظریات بدیع مؤلّف. کشف المحجوب، شامل سه بخش است: بخش نخست، مقدّمه مؤلف در سبب علّت تألیف کتاب. بخش دوّم، دربردارنده اطّلاعات کلّی در باب تصوّف و تراجم احوال صوفیان معروف تا زمان هجویری. بخش سوم، که در حقیقت، قسمت اصلی کتاب است و نام کشف المحجوب ظاهرا به مناسبت همین بخش بر کتاب نهاده شده، شامل یازده «کشف» است. هجویری در این یازده کشف، مسائل مختلف تصوّف را مورد بحث و بررسی قرار می دهد. کشف المحجوب نخستین بار در سال 1926 م به اهتمام ژوکوفسکی در لنینگراد انتشار یافت. چاپ قابل توجّه دیگری هم به اهتمام دکتر محمد حسین تسبیحی در سال 1374 ش در اسلام آباد (مرکز تحقیقات فارسی ایران و پاکستان) صورت گرفت.