ریاضالعاشقین کتابی است در بارهی شاعران قرهباغ یا «کوراباغ» که به همت میزاصدرای مجتهد زادهی قره باغی فراهم آمده است که در آن از 79 تن از شاعران زن و مرد دیار قرهباغ قفقاز با آوردن قطعاتی از اشعار آنان و نیز نگارهی برخی از آنان نام برده شده است. محمدعلی تربیت، در بارهی این کتاب و مولف این تذکره مینویسد: «او محمد بن میرزاصدرای قرهباغی است و کتابی در سنه 1325 [ مهی / 1286 خ ] به عنوان ریاض العاشقین مشتمل بر شعرای قرهباغ و منتخبات اشعارشان در ترکی و فارسی و صورت تمثال آنان تالیف کرده که جلد اولش در تاریخ 1328 [ مهی / 1289 ] ] و در استانبول چاپ شده و آن ترجمه ترکی تذکرهی نواب است که قبل از آن تالیف و چاپ شده است» باید گفته شود که اصل فارسی تذکرهی نواب در دسترس نیست ( امکان دارد که در آینده به دست آید ) و آقای یحیی خانمحمد آذری پژوهندهی پرکار کشورمان، آن را از روی ترجمهی ترکی تذکرهی نواب به فارسی بر گردانده اند و از سوی نشر آفرینش در پاییز سال 1373 روانهی بازار نشر گردیده است. شاعرانی که شعرهای آنان در این تذکره آورده شدهاند، همزمانند با دوران آقامحمدخان قاجار، فتحعلیشاه قاجار و سپس دوران تجزیه قفقاز از ایران بر اثر دو قرارداد ننگین گلستان و ترکمانچای. در میان شاعران قرهباع [کوراباغ ]، شمار بانوان قابل توجه است و به ویژه این که این بانوان در دوران زندگانی خود، بسیار سرشناس بودند و مورد توجه. از شاعران بلند آوازهای که در این تذکره از وی یادشده است، مهدیقلی خان داغستانی ( وفا ) است.
قند پارسی، چنانکه عنوان فرعی آن گویاست، دربردارنده نمونه هایی از نثر فصیح نویسندگان اسلامی است. انگیزه این قلمزن از فراهم کردن این کتاب همان نبودن و لازم بودن آن است. روشنتر بگوییم که اینک کتابهای متعددی در دست و برای درس است که مشتمل است بر نمونه هایی از نثر فصیح نویسندگان معاصر، اما در این کتابها نمونه ای از نثر فصیح نویسندگان اسلامی نیامده است. از این رو، و نیز به دلایل دیگری که گفته خواهد شد، نگارنده بر ان شد که عهده دار گردآوری نمونه های نثر فصیح نویسندگان اسلامی شود که حاصل آن کتاب حاضر است.
کتاب متضمن چهل مقاله در حوزه ادبیات، تاریخ، فرهنگ فارسی، علوم، طب و مانند آن است که به اهتمام دایرهالمعارف ایرانشناسی فراهم آمده است .در بخش ضمیمه نیز گفت و گویی با پروفسور سید حسن امین درباره فعالیت علمی وی و چگونگی تدوین دایرهالمعارف ایرانشناسی، صورت گرفته است .برخی از مقالات این مجموعه عبارتاند از" :لزوم بررسی ادبیات امروز ایران/ محمد استعلامی"، "آینده جهان/ کاظم امیدوار"و "نقدی بر فهرست فارسی (ایرج افشار)/ سید حسن امین"، "نکتهای از تاریخ بیهقی/ باستانی پاریزی"، "خواجوی کرمانی/ حسین بهزادی اندوهجردی"، "نقش اندیشه در هویت ایران/ محمد پارسا"، "شعر جاودانی/ مهدی حمیدی شیرازی"، "بداهه نوازی/ همایون خرم"، "تاثیر تمدن ایران در عرب و اسلام/ عباس خلیلی"، "آذربایجان بخشی از ایران است/ عنایتالله رضا"، "شعر در آثار بازمانده زبان فارسی باستان/ جمال رضایی"، "کیفیت تحولات ابدی/ ضیاءالدین سجادی"، "آرتروز/ محمد فرجاد"، "جرمشناسی/ مهدی کینیا"، "قلمرو طنز/ جواد مجابی "و "خط، کتیبه و مجسمه/ رکنالدین همایون فرخ ."