کتابخانه مجازی ادبیات

از کتب مرجع و تذکره های مهم به زبان پارسی تذکره ای است که دولتشاه سمرقندی تالیف کرده است. تذکره الشعراء دومین تذکره از نوع خود پس از لباب الالباب عوفی در تاریخ ادب فارسی است، که در خلال شرح احوال شاعران، پادشاهان و پیران، افسانه‌هایی دیده می‌شود که دولتشاه آنها را به تناسب در کتاب خود درج کرده است. از نمونه‌های بارز این افسانه‌ها می‌توان به حکایاتی درباره‌ی فردوسی، ناصرخسرو، نظامی، خیام، عطار، سعدی، عبیدزاکانی و حافظ اشاره کرد. مجموع اظهار نظرهای دولتشاه درباره‌ی سروده‌های شاعران نشان می‌دهد که او به ظرائف و دقایق و صنایع شعری، وقوف کامل داشته است؛ چنان که اشاره به بسیاری از صنایع بدیعی و یا استفاده از اصطلاحاتی چون «متانت»، «نازک سخن»، «ملایم‌گوی و متین‌سخن»، «سخن صاف و روان» و «غزل مطبوع» ، حاکی از داوری وی درباره‌ی سروده‌های شاعران است. تذكرة الشعراء دولت‌شاه سمرقندی از جمله تذکره‌های عمومی‌ای است که بعد از لباب الألباب محمد عوفی، دومین تذکره موجود درباره احوال شاعران و اشعار آنان بشمار می‌رود و با وجود اشتباهات تاریخی موجود در آن، پیوسته مورد مراجعه محققان بوده است. دولت‌شاه تألیف این تذکره را در سال 982ق، به پایان رسانید و محتوای آن را بر یک مقدمه، هفت طبقه و یک خاتمه تنظیم کرد؛ به‌طوری‌که شرح احوال شاعران قرن نهم آن مغتنم و حائز اهمیت است. تذكرة الشعراء بارها در ایران و خارج از ایران تصحیح و تجدید چاپ شد و اولین و آخرین تصحیح آن مربوط به سال‎های 1305ق، و 1385ش، است. نسخه‌های خطی فراوانی از این تذکره در کتابخانه‌های دنیا موجود است و به بعضی زبان‎ها هم ترجمه شده است. دولت‌شاه اطلاعات مورد نیاز را از دیوان شاعران و کتاب‎های تاریخی گرد آورده و از شنیده‌های خود نیز سود جسته است. او تذکره خود را بر اساس تاریخ و دوره زندگی شعرا مرتب کرده و شرح حال 150 شاعر نامدار را از ظهور اسلام تا زمان زندگی خود آورده است. تذكرة الشعراء با دیباچه مؤلف آغاز می‌شود. پس از مقدمه‌ای در ذکر ده تن از شاعران عرب، شعرای پارسی‌گو به‌لحاظ تاریخی به هفت طبقه تقسیم می‌شوند که آخرین طبقه به شعرای هم‌دوره دولت‌شاه اختصاص دارد. در این ضمن به احوال پادشاهان حامی شعر و رویدادهای تاریخی نیز اشاره شده است. در خاتمه، شرح زندگی و مکارم هفت تن از بزرگان روزگار دولت‌شاه آمده و کتاب با «شطری از مقامات ابوالغازی سلطان حسین بهادر» به پایان رسیده است. او جز نقل احوال شاعران، به نقد شعر آنها نیز می‌پردازد و بنا بر سبک مورد پسند زمان خود، به طنطنه الفاظ و مضمون‎آفرینی و آرایه‌های لفظی توجه می‌کند و شعر را با این ملاک‎ها نقد و ارزیابی می‌کند. وی اشعاری را که فصیح و روان و پیراسته از تکلفات و صنایع باشند، تحسین نمی‌کند؛ چنان‌که ذکر تمامی قصیده «بوی جوی مولیان» رودکی را در تحمل تذکره نمی‌داند. دولت‌شاه، چون در دوره انحطاط ادبی به سر می‌برده، در معرفی چند تن از شعرا، از جمله حافظ، شاعری را دون مرتبه آنان دانسته و به فضایل دیگر آنان پرداخته و توجه نکرده است که تذکره او بر مدار شعر و شاعری است

از خون سیاوش منتخب سیزده دفتر شعر آوا، آرش کمانگیر، خون سیاوش، با دماوند خاموش، سنگ و شبنم، خانگی، به سرخی آتش به طعم دود، از قرق تا خروس خوان، آمریکا آمریکا، چهل کلید، پیوند، ستارگان سپیده دم، مهره سرخ از سیاوش کسرایی است که در سال 1378 توسط انتشارات سخن منتشر شده است. سیاوش کسرایی در سال ۱۳۰۵ در اصفهان متولد شد. وی سرودن شعر را از جوانی آغاز کرد.بسیار زود به همراه خانواده اش به پایتخت آمد. او در دانشکده حقوق و علوم سیاسی دانشگاه تهران درس خواند و علاوه بر فعالیت‌های ادبی و سرودن شعر، عمری را به تکاپوهای سیاسی (حزب توده ایران) گذراند. اما سرانجام، ناگزیر از مهاجرت شد و دوازده سال پایانی زندگی اش را ابتدا در کابل و سپس در مسکو بسر برد. وی سال‌های پایانی عمر خویش را دور از کشور خود و در تبعید در اتریش و شوروی گذراند؛ وی در سال ۱۳۷۴ به دلیل بیماری قلبی در وین، پایتخت اتریش در سن ۶۹ سالگی بر اثر بیماری ذات الریه زندگی را بدرود گفت و در گورستان مرکزی وین (بخش هنرمندان) به خاک سپرده شد.

سال 1894 میلادی .1312 هجری قمری.صد سال از سلطنت خانواده قاجار در ایران می گذشت در حالی که سلطنتی از آن مستبدانه تر قابل تصور نبود.سلاطین این سلسله از قبایل ترک ولایات غربی ایران برخاسته بودند.این سلاطین یکی پس از دیگری امور مملکتی را به شیوه اجداد و تشکیلات ایلیاتی خود اداره می کردند.نخستین امرای قاجار به پشتیبانی ایل خود موفق شدند پس از مرگ نادر آخرین فاتح آسیا در کشوری که بر جنگهای داخلی ضعیف و متلاشی شده بود به قدرت دست یابند.تداوم صد ساله سلطنت اساس ایلیاتی قاجاریه را برهم زد.در واقع سلطنت قاجار این ایل بدوی را رفته رفته تبدیل به افراد شهرنشین کرد و روابط دیرینی که افراد ایل را به طور محکم و موثر بهم می پیوست ازهم گسیخت.اتحادی که باعث قدرت انها شده بود تحلیل رفت...

پلیس جنوب ایران نیروی نظامی‌بود که بریتانیا در آخر جنگ جهانی اول در مناطق جنوبی ایران به ویژه در فارس و کرمان تشکیل داد. عده نفرات این نیرو در حدود ۵۶۰۰ نفر بود که از سربازان مستعمرات آسیایی بریتانیا و عده‌ای سرباز ایرانی تأمین شده بود. فرمانده این نیرو ژنرال سرپرسی سایکس بود. مخالفت ایرانیان با این نیرو و تغییر سیاست بریتانیا به انحلال این نیرو انجامید. در برخی از منابع فارسی «اسپیار» (از سرنام انگلیسی SPR) خوانده شده‌است. در بحبوبه جنگ بین الملل اول پس از نزدیک شدن قوای روس به تهران، عده‌ای از مقامات دمکرات و ملی (مهاجرین) به قم رفته و دولت موقت را آنجا تشکیل دادند. مجلس نیز منحل شد. احمد شاه نیز بر آن بود تا به اصفهان رود ولی انگلستان و روسیه او را تهدید به برکناری کردند. احمد شاه تصمیم را بر عهده دولت گذاشت و دولت به ناچار تصمیم به ماندن وی در تهران گرفت. در نهایت سپاه روس به قزوین باز می‌گردد اما دولت ایران مجبور شد که بی‌طرفی را کنار گذاشته با متفقین وارد اتحاد شود و از سوی دیگر با تأسیس نیروی پلیس جنوب به استعداد حداکثر ۱۱،۰۰۰ نفر نیز موافقت شد. طی سالهای ۱۹۱۵ و نیمه اول ۱۹۱۶ جاسوسان آلمانی (واسموس و دیگران) موفق شده بودند با برانگیختن تنگستانی‌ها، قشقایی‌ها و برخی از بختیاری‌ها دست انگلیسی‌ها را بسیاری از مناطق جنوب ایران کوتاه کنند. لذا هدف از تشکیل پلیس جنوب کنترل جنوب ایران و ایجاد امنیت برای منافع انگلستان در منطقه بود. لاجرم سرپرسی سایکس برای این منظور انتخاب شد. وی در مارس ۱۹۱۶ وارد بندرعباس شد. همراهان سایکس عبارت بودند از سه افسر انگلیسی و سه افسر هندی، بیست درجه‌دار هندی و ۲۵ سواره‌نظام از بخش مرکزی نظام هند. برای کسانی که در برابر پلیس جنوب ایستادگی کنند کیفر سخت تعیین شده بود با این حال بارها مردم در برابر آنان ایستادگی کردند؛ برای نمونه مردمان کازرون پلیس جنوب را بیرون راندند ولی سرانجام ددمنشانه به دست پلیس جنوب سرکوب شدند.