صادق هدایت (۲۸ بهمن ۱۲۸۱ – ۱۹ فروردین ۱۳۳۰) نویسنده، مترجم و روشنفکر ایرانی بود. او را همراه محمدعلی جمالزاده، بزرگ علوی و صادق چوبک یکی از پدران داستاننویسی نوین ایرانی میدانند. هدایت از پیشگامان داستاننویسی نوین ایران و نیز، روشنفکری برجسته بود. بسیاری از پژوهشگران، رمان بوف کور او را مشهورترین و درخشانترین اثر ادبیات داستانی معاصر ایران دانستهاند.هرچند آوازهٔ هدایت در داستاننویسی است، امّا آثاری از متون کهن ایرانی مانند زند وهومن یسن و نیز از نویسندگانی مانند آنتون چخوف و فرانتس کافکا و آرتور شنیتسلر و ژان پل سارتر را نیز ترجمه کردهاست. او همچنین نخستین فرد ایرانی است که متونی از زبان پارسی میانه (پهلوی) به فارسی امروزی ترجمه کردهاست. در سیر تاریخی جوامع، موقعیت های حساسی پیش می آید که فردی، به علت داشتن مختصات استثنائی، مشهور میشود. نه تنها مشهور میشود، بلکه به اندازهای ذهن ها را به خود جلب میکند که اطرافیان دور و نزدیکش، دربارهی او افسانه ها میسازند و به مرور زمان این افسانه ها جایگزین واقعیت زندگی آن فرد میگردد. چنین موقعیت های ممتازی بسیار نیست و افرادی که از آنها برخوردار میشوند انگشت شمارند. زیرا کسانی شایسته ی شهرت پایدار هستند که آثار بدیع و شاید نبوغ آمیزی از خود بر جای میگذارند و برخوردشان با پیش آمدهای غیر معمولی اتفاقی نیست. و صادق هدایت نمونه ای از چنین افراد برگزیده است؛ ابتدا در وضع تاریخی خاصی قرار گرفت و بدون علت ظاهری معروف شد و هنگامی که شهرتش دامنه بافت، باسوادان ایران بقدری به او پیرایه بستند که سرنوشتش را افسانه وار ساختند. در این کتاب نویسنده به واسطه ی آشنایی نزدیکش با هدایت به بررسی هدایت واقعی می پردازد.
کتاب شامل متن های ادبی و شعرهایی در قالب های غزل، رباعی، نو و مثنوی، با مضمون های عارفانه، عاشقانه، مذهبی و تقدیمی است. پاره ای از عنوان های این سروده ها عبارت اند از: به ترتیب عشق؛ گمشده؛ تا خدا؛ شكوفه عشق؛ بانوی من؛ زهر و شكر؛ زوال خودپرستی؛ ای معتقد ای ماه محرم؛ مجال عاطفه؛ آشنایان بیگانه؛ فخر مادری؛ امیر عدالت؛ جویبار عاطفه؛ بغض شكسته؛ همیشه در خواب منی؛ هدیه در خواب؛ رهگذر نور؛ ترانه شیدایی؛ تفسیر عاشقانه؛ سوره حمد؛ و لعل بدخشان.
شهناز مرادی کوچی(-۱۳۳۷)، پژوهشگر است. «شناختنامه فروغ فرخزاد»، به بررسی جنبههای مختلف آثار ادبی فروغ میپردازد. نویسنده در مقدمه کتاب آورده است:« از اواسط ۱۳۷۵ تحقیق دامنهداری درباره فروغ فرخزاد و آثار او را آغاز کردم. بیاغراق همه آثار نظم و نثر او و نقدها و سوگنامههایی را که درباره او نوشته شده است جمعآوری کردم. پس از حدود سه سال مجموعه عظیمی از نقد و بررسی شعرهای فروغ، گفتوگوهای او، داستانهای کوتاه، خاطرات، نامهها، نقاشیها، طراحیها، دست خطها و عکسها و فیلمهایش و گزارشها و اشعاری که در سوگ او نوشته شده است فراهم کردم. در آغاز، به هیچوجه، قصد انتشار آنها را نداشتم، اما، بهتدریج، دریافتم که در لابهلای این مجموعه نوشتهها و یادداشت و نقدهایی، اعم از نظم و نثر، وجود دارد که بسیاری از دوستداران نسلِ متأخر فروغ و آثارش از وجود پارهای از آنها بیاطلاعاند. وقتی به فکر انتشار آن مجموعه افتادم بلافاصله دریافتم که بایستی حجمی بیش از پنج برابر مجموعه حاضر در نظر گرفته شود، که نه به لحاظ هزینه سهمگین چاپ مقدور بود و نه ضرورت انتشار همه آن مجموعه وجود داشت. بنابراین دست به گزینشی سخت و دشوار زدم، و مطالب جمعآوری شده چند بار از غربال ریزبافتی گذرانده شدند تا به حجم فعلی دست یابم».
نوشتار حاضر شامل یادداشتهایی است دربارهی مرتضی کیوان یکی از اعضای حزب توده که به انضمام نامههای وی به "هم. ف. فرزانه" به چاپ رسیده است. گفتنی است وی بین سالهای "33 - 1300 ش" زیست. دورهی زندگی او در مرحلهی گذار از سنت به مدرنیته که از لحاظ ساختار حکومتی با تغییر نظام سلطنت از قاجاریه به پهلوی، تغییر ساختار حقوقی، سیاسی، اجتماعی و اقتصادی همراه است. نیز تحول ادبیات در دورهی حیات مرتضی کیوان با رویگردانی از ساختی کلاسیک به ساختی نوین در شعر و داستان روبهرو بوده است. او در سن شانزدهسالگی با تشکیلات حزب توده آشنا میشود و در سال 1324 رسما به عضویت این سازمان در میآید و سرانجام در 27 مهرماه 1332 اعدام میشود.
م.ف. فرزانه (متولد 1308، تجریش) از نوجوانی با مطبوعات همکاری میکرد. به معرفی دکتر سیدصادق گوهرین با صادق هدایت آشنا شد و تا پایان عمر هدایت دوست و مرید او بود. سال اول حقوق را در تهران، روانشناسی و مردمشناسی را در سوربن گذراند و تحصیل حقوق را تا دکترای حقوق بینالملل در پاریس و تولوز ادامه داد. سپس با بورس دولت فرانسه فارغالتحصیل انستیتوی عالی سینمایی پاریس شد و از آن پس فیلمهایی مستند، بیشتر درباره هنر ایران ساخت. مدتی به ایران آمد، نخستین آموزشگاه فنی سینمایی را تأسیس کرد و از اولین پایهگذاران تلویزیون ملی ایران شد. لیکن محیط کاری بهقدری برایش ناگوار آمد که از شغل سینمایی دست کشید و به عنوان رئیس بانک صادرات به پاریس بازگشت. آثارفرزانه عبارتند از: دو کتاب درباره هدایت («آشنایی با صادق هدایت» نشر مرکز، 1373، «صادق هدایت در تار عنکبوت» نشر مرکز، 1383)؛ رمان اتوبیوگرافیک «عنکبوت گویا»، و ... .