کتابخانه مجازی ادبیات

این کتاب دارای چهار فصل و مجموعا دربرگیرنده زندگی و آثار ۲۲۷ نفر از پارسی سرایان قفقاز است. هر فصل به شاعران یک منطقه قفقاز (آران، ارمنستان، داغستان، گرجستان) اختصاص یافته است. نخستین شاعری که زندگی و احوالش در این مجموعه معرفی شده، «ابوالعلای گنجه ای» متوفی به سال ۵۵۴ ه.ق و آخرین آنها، «ناظم ایروانی» متولد سال ۱۳۴۲ ه. ق است. در پایان کتاب نیز فهرست ماخذ و منابع به ترتیب الفبایی تخلص یا نام مولفان آمده است.

رستم و اسفندیار برجسته‌ترین، نیک‌ترین و مهم‌ترین پهلوانان شاهنامه‌اند؛ از این‌رو برخورد این دو یل از وزن و حساسیت خاصی برخوردار است. اسفندیار شاهزاده‌ای جوان است، با چشم به تختی که شایستگی آن را دارد. او برخلاف گشتاسب، نه یک موجود آزمند و متزلزل و فریبکار، بلکه دلاور شکست‌ناپذیر و مقدسی اس تکه برای نیک‌ترین دین‌ها و اندیشه‌ها شمشیر زده است. رستم در مقابل او، پهلوان قرون و ابرمردی است که تبلور تکاپو و رنج مردانه یک تبار است. در این کتاب افزون بر مقدمه، سه مقاله پیرامون رستم و اسفندیار و همچنین متن آن از روی نسخه شاهنامه چاپ مسکو آمده است.

در این مقاله فرقی گذاشته شده است بین مطلب که صورت بیان ما فی الضمیر است چنانکه مثلاً در علوم دیده می‌شود و مضمون که چهره آراسته‌ای است از مطلب یا بیان مطلب است به طریقه‌ای نو و بدیع. بعد از تعریف این دو مفهوم که گرچه تازگی ندارد اما در جایی به صورت مستقل مطرح نشده است، نخست نمونه‌هایی از بیان مطلب به ویژه از سعدی و سپس مثال‌هایی از مضمون به معنای مطلب بکر و بدیع و آنگاه امثله مضمون به معنای چهره آراسته به صنایع بدیع ذکر شده است و در این مورد اکثر امثله از دیوان حافظ است و بدین ترتیب به طور غیرمستقیم مقایسه‌ای بین سبک سعدی و سبک حافظ از این لحاظ صورت گرفته است و در آخر معایب مضمون‌سازی و مضمون‌تراشی و مضمون کوک‌کردن برشمرده شده است.