تحلیل، یکی از روشهای غیرواکنشی (Non-reactive) و غیر مداخلهای (Unobtusive) است. چون اسناد مشاهدهکردنی و متون تحلیلی قبلاً ثبت و ضبط شدهاند. بنابراین تحلیل محتوا هم روشی برای تحلیل دادههاست و هم روش مشاهده اسناد. در این مقاله آثار آنتوان چخوف با استفاده از تکنیک فوق و آنالیز آماری با تکیه بر ایدههای جامعهشناختی مورد بررسی قرار گرفت. 90 اثر چخوف به شیوه نمونهگیری تصادفی سیستماتیک از میان مجموعه آثار وی انتخاب شدند. از مجموع 4 فرضیه اصلی تحقیق 3 فرضیه توانستند از آزمون رد عبور نمایند. مفاهیم و شیوههای جامعهشناختی که در آثار نمونه بیشترین فراوانی را داشتند عبارت بودند از: بحران ارزشها(آنومی)، انتقاد از طبقه بالا و متوسط اجتماعی، شیوه مشاهده چندلایهای، شیوه عکسبرداری بدون اطلاع سوژه. نتایج تحقیق نشان دادندکه آنتوان چخوف بهخوبی از عهده ترسیم اوضاع اجتماعی ـ اقتصادی ـ سیاسی دهه 1900 روسیه برآمده و اثرات مستقیم این دوران را بر زندگی خانوادگی مردم بهخوبی نشان داده است. همچنین در داستاننویسی نیز از شیوه بدیعی به نام عکسبرداری بدون اطلاع سوژه استفاده نموده است. یعنی به عوض داشتن طرح داستان با بهرهگیری از شیوه مذکور به درون شخصیت داستان نفوذ میکند. در واقع وی با تصویر یک لحظه نمونه از تمامی لحظات شخصیت داستان، خواننده را از ذات و جوهره این زندگی آگاه میکند و از طریق این زندگی او را به سمت موارد مشابه رهنمون میسازد.
چخوف نویسندهای سهل و ممتنع مثل خیام است. اصحاب ذوق در نخستین تجربههای شعری خود احتمالاً از سادگی زبان رباعیات وسوسه میشوند و خلق آثاری همطراز را سهل میپندارند؛ اما حاصل کار آنان عمدتاً نومیدکننده است. این کتاب به ترجمه و نقد داستانهایی کوتاه از چخوف اختصاص دارد که در آنها رابطه ساختار و معنا بسیار دقیق است. داستان کوتاه «وانکا» به دلیل حضور مؤثر پسنمایی در ساختار کلی اثر برگزیده شده استک «خوابآلود» حکایت دخترکی است که در تنگنای شرایط فیزیکی ـ ذهنی، کودکی را به قتل میرساند. چخوف در داستان «دانشجو» از طریق تداعی ساختاری، بین حوادث و اشخاص تاریخی از یکسو و حوادث و شخصیتهای داستانی از سوی دیگر رابطه برقرار میکند. «گریشا» بیان و شناخت جهان پیرامون از منظر کودکی خردسال است. «اسقف» بلندترین داستان کوتاه این مجموعه، با وجود شکل رئالیستی خود، عمقی گنگ و تأثیرگذار دارد.
در چند سده اخیر، روشنفکران برای نویسندگان رساتی قائل شدهاند. شاید این رسالت عبارت باشد از بیانی که نویسنده از خواستها و آرمانهای جامعه خود دارد. در دوران معاصر تعدادی از نویسندگان در سطح جهانی بودهاند که به این رسالت و تعهد انسانی عمل کردهاند. از این میان آنتون پاولوویچ چخوف از سرشناسان این عده است. این کتاب تحلیلی است روان و مفید از زندگانی و شرح حال او، این واقعیت را به خوبی نشان میدهد. این کتاب همچنین حاوی بررسی ارزشمندی است از آثار چخوف.