کتابخانه مجازی ادبیات

در دوران پیروزی انقلاب اسلامی ایران این توفیق را یافته ایم که شهرداران و مسئولان خدمات به مردم، در کلیه سطوح لشکری و کشوری فراتر از وظایف عادی خود، گامهایی در راه اعتلای فرهنگ و اندیشه جامعه بر می دارند و با تلاشهای مناسب علمی و هنری، ایران را در جهان و در مقابل تاریخ سرافراز می کنند. امروز شایسته آن است که در روند تفکرات اسلامی و انقلابی ایران انسانهای لایق و برجسته تاریخ این مرز و بوم را به نسل خودمان و به جهانیان بشناسانیم و با برگزاری یادبودها و نوشتن مقاله و تهیه فیلمها بدین وسیله توطئه های امپریالیسم را در رابطه با محو فرهنگ جهان سوم خنثی نماییم؛ این خود انقلابی است در مسیر انقلاب اسلامی ایران......موضوع کتاب حاضر رجال اصفهان در علم و عرفان و ادب و هنر است که شامل رجال فقه و حدیث و تفسیر، رجال حکمت و فلسفه و عرفان و تصوف است و توسط سیدمحمدباقر کتابی تالیف شده است.

کتاب بدیع القرآن تالیف ابن ابی الاصبع مصری متوفای سال 656 ه. یکی از ارزشمندترین کتابهایی است که اعجاز قرآن کریم را از نظر بلاغت و شیوایی بیان که به "اعجاز بیانی" معروف است، مورد بررسی قرار داده، و حقا "ناتوانی بشر را از آوردن مثل قرآن" به ثبوت رسانیده است. مولف نه تنها اسلوبهای زیبا و بی مانند تعبیرهای قرآنی که مورد بررسی دانشمندان پیش از خود بوده، با دقت و امعان نظر بیان داشته، بلکه خود نیز تعداد 33 نوع از انواع بدیع قرآن را باداع نموده، و به آخر کتاب افزوده است. این کتاب را مقدمه ای از مصحح مرحوم"حفنی محمدشرف" زینت بخشیده است، مصحح در این مقدمه به نوبت خود آنچه در توان داشته در تبیین آغاز بحثهای بیانی قرآن کریم قرو نگذاشته و خلاصه ای از مراحل تحول و پیشرفت شناخت اعجاز بیانی را تقدیم داشته است.

مواهب الهي نوشته معين الدين علي يزدي، كتابي تاريخي است كه در قرن هشتم، درباره خاندان مظفري نگاشته شده است. اين كتاب از معدود كتاب‌هايي است كه درباره آل مظفر، هم زمان با حكومت اين خاندان، به رشته تحرير درآمده و حاوي اطلاعات ذي قيمت تاريخي، اجتماعي، فرهنگي و ... در خصوص عصر مولف است. اين اثر، علاوه بر داشتن ويژگي‌هاي سبكي و نگارشي كه آن را در حيطه متون ادبي قرار مي‌دهد، بسيار مورد توجه دانشجويان تاريخ و محققاني است كه در دوره سلطنت آل مظفر مطالعه مي‌كنند. با وجود اين که سعيد نفيسي، بخش نخست مواهب الهي را در سال 1326 ه.ش تصحيح نموده است، هنوز اين کتاب غلط‌ها و جاافتادگي‌هاي فراواني دارد که درک مطلب را با مشکل مواجه مي‌سازد. در مقاله حاضر، نگارندگان با دستيابي به نسخه‌هايي متقدم‌تر، توانسته‌اند نقص‌ها، افتادگي‌ها و غلط‌هاي فراوان تصحيح نفيسي را مورد بازبيني قرار دهند و بدين ترتيب، ابهام‌هاي اين اثر ادبي ـ تاريخي را تا حدود زيادي رفع نمايند.

از آنجا که مقدمات قصايد عربي در نقد قدما از اهميت خاصي برخوردار بوده و بزرگاني چون ابن رشيق قيرواني، ابوهلال عسکري، ابن اثير، ثعالبي و ... به نقد اين قسمت از قصايد، اهتمام ويژه‌اي داشته‌اند، ضروري مي‌نمايد در ادبيات فارسي نيز مقدمات قصايد شاعران بررسي شود. در اين مقاله مقدمات قصايد خاقاني و متنبي بررسي شده است. روش تحقيق، به شيوه توصيفي ـ تحليلي و حجم نمونه، کل قصايد ديوان خاقاني و متنبي است. با مطالعه و بررسي مقدمات قصايد ديوان اين دو شاعر، مضاميني که در آغاز آنها آمده، استخراج گرديده و با هم مقايسه شده‌اند. از مقايسه مقدمات قصايد اين دو شاعر،چند نکته مستفاد مي‌شود: 1. اهتمام متنبي به مقدمات قصايد خود بيش‌تر از خاقاني است؛ 2. مقدمات قصايد اين دو شاعر بيش تر تقليد و تتبعي از قدما است؛ با اين حال، از زيبايي خاصي برخوردارند؛ 3. مقدمات طللي، تغزلي، وصف فراق و شکوا از بيش‌ترين بسامد در ديوان متنبي برخوردار است؛ 4. در ديوان خاقاني، مقدمه وصف، حکمت و توحيد و مقدمه شکوا و گلايه بسامد بيش‌تري دارد.