شارل بودلر و سهراب سپهری ـ دو شاعر فرانسوی و ایرانی ـ از نظر اندیشه و هنر، نوآورترین شاعران عصر خود به شمار میروند. این دو شاعر درونگرا، دلزده از کره خاکی، با هدف پیبردن به حقیقت هستی و رسیدن به دنیای ایدهآل، همواره در جستجوی آرمان شهری هستند که در آن بیاسایند؛ از اینرو، به طبیعت، سفر، عرفان و... گرایش مییابند. در مقاله حاضر، به برخی اندیشهها و مضامین شعر سپهری اشاره و این اندیشهها و مضامین با مضامین اشعار بودلر همسنگ دانسته شده است. گرچه دیدگاههای سپهری و بودلر در مسیر جست و جوی بهشت گمشده خود، شباهتهای بسیاری دارند، تفاوتهای چشمگیری نیز دارند که آنها را از هم متمایز میکند. در این مقاله، همچنین، تشابه و تفاوتهای محتوایی و اندیشه شاعرانه این دو شاعر با رویکردی تطبیقی از منظر ادبی و عرفانی بررسی شده است.
فرهنگ اصطلاحات عرفان اسلامی نخستین مجلد از مجموعه ی فرهنگ های اصطلاحات علوم و معارف اسلامی است که در حوزه ی علوم عقلی شامل: عرفان، فلسفه، کلام، اخلاق و منطق و در حوزه ی علوم نقلی شامل: فقه، اصول فقه، تفسیر و علوم قرآنی، رجال، درایه و ادبیات عرب است. این فرهنگ به منظور فراهم آوردن بستر مناسب برای ارائه ی ترجمه های دقیق و رسا و با اسلوب سنگین ادبی از آثار جاویدان عرفان اسلامی تهیه گردیده و اولین قدم مهم در این زمینه به شمار می آید. کتاب حاضر عمده ی اصطلاحات عرفانی را در بر دارد و مدخل ها و معادل های آن ها به دقت گزینش شده و در تهیه آن از بسیاری از پر ارج ترین ترجمه های دهه های اخیر استفاده شده است. راقم این سطور یقین دارد که فرهنگ اصطلاحات عرفان اسلامی کمک بزرگی برای مترجمان ایرانی خواهد بود و سهم بسزایی در بهتر برگردانیدن گنجینه های معرفت فارسی به جهان خارج خواهد داشت و وسیله ای ارزنده خواهد بود برای تبدیل کردن زبان انگلیسی به یک زبان اسلامی؛ یعنی زبانی که در آن معارف و ارزش های اسلامی، که در قلب آن عرفان قرار گرفته، به سهولت قابل بیان است؛ علاوه بر این، کمک خواهد کرد تا مترجمان از تشتت و پراکندگی در برگرداندن متون عرفانی رهایی یابند.
«اصطلاحات الصوفیه» که به قلم «ابوالقاسم عبدالرزاق ابن ابی الفضایل جمالالدین کاشانی» از عرفای بزرگ قرن هفتم هجری به نگارش در آمده دربردانده شرح اصطلاحات عرفان به زبان عربی است. کتاب حاضر، با هدف بررسی شالوده و مبانی عرفان عبدالرزاق کاشانی در اصطلاحات الصوفیه به نگارش در آمده و مشتمل بر ترجمه فارسی کتاب، به همراه شرح و تفسیر اصطلاحات عرفانی مندرج در آن، در بیست و هفت باب است.
فرزند خاک، اثر طاهر بن جلون، نويسنده آفريقايي تبار فرانسوي است. در اين اثر، بن جلون با تداعي خاطرات زادگاه خود و با حذف مرز بين واقعيت و خيال، رماني ميآفريند و دنياي آميخته از هر دو عنصر را به خواننده عرضه ميدارد. آن چه مايه موجوديت اين رمان ميشود، مضمون تراژيک آن است كه مصداق زندگي عيني برخي از مردمان جوامع سنتي است. در اين اثر، بن جلون به طرح موضوع جستجوي هويت در شخصيت داستان خويش كه شباهت بسياري به هموطنانش و جوامع شرقي دارد، ميپردازد. او تنها به واگويه واقعيتهاي عريان جامعه پيرامونش در خلال داستان اكتفا نميكند، بلكه آگاهانه هويت باختگي آنان را مورد انتقاد قرار ميدهد. در اين پژوهش، به موازات بررسي اين مقوله، سعي شده است تا با تحليل اين اثر از حيث موضوع داستاني، شخصيتپردازي و نگاه انتقادي نويسنده به جامعهاش را بررسي كنيم و نتايج «هويت تحميلي» و رويكرد نامناسب برخي از جوامع سنتي را به داشتن فرزند دختر را در خلال اثر مورد مطالعه قرار دهيم.
مهاجرت يكي از چالش برانگيزترين مباحث عصر حاضر به شمار ميرود، كه همواره توجه منتقدان و نويسندگان بسياري را به خود جلب كرده است. طاهر بن جلون، نويسنده معاصر آفريقايي تبار فرانسوي در زمره اين نويسندگان است كه رويكرد او به مقوله مهاجرت، با توجه به شمار فراوان آثار وي با اين مضمون، رويكردي خاص به نظر ميرسد. با چشمان شرمگين، يكي از آثار برجسته داستاني اوست كه مشكلات زندگي يك دختر آفريقايي را در دو بخش (قبل و بعد از مهاجرت)، در دو دنياي متفاوت به تصوير ميكشد. همه فضاي داستاني اثر و مجموعه مفاهيم برجسته آن، رويارويي دو مفهوم اسارت/ آزادي را به ذهن القا ميكنند. مكان (مراكش، فرانسه)، جنسيت (زن، مرد) و تضادهاي معنايي مفاهيمي چون مدرنيته/ سنت، مجموعه دوگانههايي را ميسازند كه از نظر معنايي با مفاهيم اسارت/ آزادي همخوان ميشوند. در اين پژوهش برآنيم تا با رو در رو نهادن و بررسي اين مجموعه مفاهيم، به درونمايه محوري اثر و دغدغه اصلي، هدف و پيام نويسندهاش پيببريم.