بعضی از حروف الفبای فارسی در تشکیل کلمه و در نتیجه در املای آن تأثیری استثنایی دارند که ندانستن قواعد مربوط به آنها باعث اشتباهاتی میشود که انسان را در معرض تهمت بیسوادی قرار میدهد؛ در این مقاله که به دنبال مقاله دکتر احمد تمیمداری در شماره پنجم فصلنامه پژوهشهای ادبی تحت عنوان شناسهها و روشهای نگارش آنها در خط فارسی نوشته میشود، درباره طرز نوشتن همزه، الف، واو، هاء، یاء و تغییرات آنها بحثی مفصل و در عین حال فشرده به عمل آمده است که به نظر نگارنده در برهه کنونی برای دانشجویان و علاقمندان به خط و زبان و ادب فارسی مفید است. در این مقاله سعی شده است که مطالب و قواعد با زبانی ساده و همهفهم بیان شود. همچنین از کاربردن اصطلاحات جدید، که معمول و مخصوص زبانشناسان ایران است، پرهیز شده است و برعکس سعی شده است که اصطلاحات زبان و ادب پیشینیان تعریف و توجیه شود تا جوانان محقق ما با فرهنگ و ادب سنتی خود قطع رابطهای نداشته باشند. در این مقاله ناچار وارد حوزههای دستوری و تغییرات صوتی و تبدیل و تبدلات حروفی و اصطلاحات مربوط به آنها شدهایم و از این جهت با وجود اختصار در قواعد آنها کار به تفصیل کشیده شده است و اگر میخواستیم در این زمینه باز هم صرفهجویی کنیم، ممکن بود که رابطه تفهیم و تفاهم ما با خوانندگان بر هم بخورد و به نتیجهای نرسیم. علت اینکه این پنج حرف را انتخاب کردیم این بود که این حروف وابستگی شدیدی نسبت به هم دارند و اگر از یکی از آنها صرفنظر می کردیم، ممکن بود که رشته تسبیح قواعد آنها پاره شود و پراکندگی آنها باعث ابترشدن یکایک آنها گردد. طرح مسایل نگارشی این کلمات اگر باعث بحثهایی در این زمینه شود توفیق نگارنده را نشان میدهد و امید است که چنین شود.
کتاب قرائت فارسی و دستور زبان برای سال دوم دبیرستانها، طبق برنامه جدید وزارت فرهنگ و تصویب شورای عالی کتب درسی و تالیف سعید نفیسی، محمدعلی روحانی، محمد نصرالله، دکتر مهدی محقق است که در سال 1338 منتشر شده است.
این کتاب ساختار نحوی زبانهای ایرانی میانه غربی را مورد بررسی و پژوهش دقیق قرار داده است. وسعت دید، مثالهای بسیار زیاد و متنوع از منابع گوناگون زبانی اعم از کتیبه و کتاب، دقت نظر در بیان قواعد نحوی، آغاز انجام موضع، همه و همه بر تسلط، توجه و کارآمدی نویسنده اثر گواهی میدهد. این پژوهش میکوشد تا نحو را بر اساس منابع متفاوت، با وجود تفاوت و تمایزات اندیشهای که در زمان وجود، میان آنها بوده است، منظم کند.
مجموعه حاضر، کشف الابیات "مثنوی معنوی" است که به صورت الفبایی براساس نسخهی نیکلسون تنظیم گردیده است. این کتاب به کوشش محمدجواد شریعت در سال 1363 و توسط انتشارات کمال به چاپ رسیده است.
از آنجا که گلستان سعدی بیش از هر کتاب مورد توجه است، از اینرو در این کتاب اشعار این کتاب مستطاب انتخاب شده سات. در این کتاب حدود دویست بیت از اشعار گلستان تجزیه و ترکیب شده است.