کتاب «دو سفرنامه نیما یوشیج»، خاطرات و دست نوشته های نیما از مسافرت او و همسرش به شهرستان «بارفروش» و «رشت» در مدت زمان20 مهر 1307 تا 3 دی ماه 1308 شمسی است که در سه دفتر نوشته شده. نیما در این دفترها دید خود نسبت به رسم و رسوم و خلقیات مردم، فضای شهر، محله ها و خیابان ها، بازارها، قیمت کالاها، صنایع دستی، مراکز صنعتی، معاریف شهر، نشریات و وضعیت فرهنگی را بیان کرده است. این دفترها را سیروس طاهباز به سازمان اسناد ملی ایران اهدا کرده و علی میرانصاری کار تدوین آنها را به عهده گرفته است. میرانصاری این دفاتر را بازخوانی کرده و عبارات ناخوانا را با کمک مطلعین محلی تصحیح کرده است. این اثر بعد از فوت طاهباز، توسط انتشارات سازمان اسناد ملی در سال 1379 به طبع رسیده است.
اسپاروی به تصور اینکه یکی از شاگردان مستعدش ممکن است روزی به مقام های عالی سیاسی در ایران دست باید از همان ابتدا به پرورش استعداد او در راستای منافع کشور خود میپردازد و سعی میکند به او بقبولاند که خیر و صلاح جهان به خیر و سعادت نژاد آنگلو ساکسن بستگی دارد. مؤلف از رسم “مداخل” در ایران، این عرف ناشایست عصر بی خبری به وضوح و اجمال سخن میگوید و زنجیره آن را از شاه تا رعیت بازگو میکند و وضع فروش مشاغل مهم دولتی را یکی از عوامل خرابی ملک و ملت میشمارد. اسپاروی از مشهوراتی که دیگر سیاحان شرح دادهاند، دوری گزیده و آنچه بیان نموده تا حد زیاد بدیع و تازه است. او تنها به شرح وقایع بسنده نمیکند بلکه با ایجاز پر معنی به تحلیل رویدادها میپردازد و برخلاف بعضی از سیاحان به تحسین شیوه زندگی و مشی زن ایرانی میپردازد و او را محور زندگی خانواده میداند که تنها امید و آرزوی خود را در خوشبختی خانوادهاش جستجو میکند. نقش چادر را در زندگی اجتماعی زن ایرانی واجد اهمیت بسیار دانسته و آن را ته بند اسارت، بلکه نشان آزادی و مجوزی برای ورود او و شرکت او در فعالیتهای اجتماعی میشمارد و به ذکر مثالهای چندی از شرکت زنان در اعتراض های اجتماعی میپردازد و از این طریق به تحسین زیبایی طبیعی فوق العاده زن ایرانی مینشیند.
کتاب مأموریت ادبی از خوانسار تا شیراز در اصل سفرنامه ای در زمینه دومین کنگره دبیران زبان و ادبیات فارسی کشور است که به مدت یک هفته در مرداد ماه سال 1347 و در شهر شیراز منعقد گردید. این سفرنامه که به قلم دکتر محمد حسین تسبیحی به نگارش درآمده، نخستین بار به مدت یک سال در روزنامه فردا و به صورت گفتارهایی مسلسل به چاپ رسید و در حقیقت این کتاب چاپ دوم مأموریت ادبی است. تسبیحی در سال 1347 از ریاست وقت ادارا آموزش و پرورش خوانسار جناب آقای حاج فضل الله ملکی مأموریت پیدا کرد که در این کنگره شرکت بنماید. ایشان که پس از یک سفر به تهران و گلپایگان موافقت ضمنی خود را اعلام نموده بود، سرانجام عازم این شهر گردید. ایشان در طی مسیر در شهرهایی چون شهرضا توقف نموده و توصیفات ادبی خوبی از این شهر ارائه کرده است. سپس به هر نقطه یا شهری نیز که می رسیده به توصیف آنجا پرداخته تا به شیراز رسید. وی نه تنها توصیف جامعی از چگونگی برگزاری کنگره و حتی سخنرانی های آن پرداخته، بلکه توصیفات زیبا و ادبی واری نیز از آثار مهم تاریخی و مذهبی این شهر چون آرامگاه حافظ و سعدی، شاهچراغ (ع)، تخت جمشید و ... ارائه کرده است. بدین سبب تهیه این کتاب و خواندن آن برای حتی شده پاره ای ساعت خالی از لطف نیست.
در این کتاب از رهگذر بررسی اسناد تاریخی به دست آمده، گزارش و بررسی ای از زندگی و شرح حال و فعالیت های چهره های برجسته تاریخ ادبیات معاصر ایران آورده می شود. از جمله این افراد عبارتند از: علی اصغر حکمت، حمیدی شیرازی، پرویز ناتل خانلری، علی اکبر دهخدا، صادق رضازاده شفق، فاطمه سیاح و غلامرضا رشید یاسمی. همچنین سه سفرنامه علی اصغر خان حکمت در پیوست انتهای کتاب آمده است.
مجموعه پنج جلدی که هر جلد زندگی نامه و آثار چند تن از شعرا و نویسندگان را دربردارد و این دفتر در مورد زندگی نامه و آثار محمدعلی جمالزاده است