تصویرسازی و تخیل از بنمایههای بنیادین شعر بشمار میآید؛ به گونهای که میتوان آنها را عامل جداکننده شعر از نثر انگاشت. به سخن دیگر، تخیّل، جان مایه شعر است. در این مقاله نگارنده کوشیده است تا پیوندهای آشکار شعر کهن فارسی و شعر معاصر را از دیدگاههای شاعرانه بررسی کند. شاید کسانی باشند که این دو شیوه شاعری را یک سره از هم گسسته معرفی کنند، اما به یاری سنجشهایی از این دست میتوان داوری کرد که آیا پیوندی میان این دو سبک وجود دارد یا یک سره از هم بیگانه است. یکی از زمینههایی که در بررسی سنجش بکار میآید، همانندیهایی است که در تصویرسازی دیده میشود یا کارکرد عناصری است که در تخیل دخالت دارد. این عناصر یا از طبیعت گرفته شده است که در همه زمانها و مکانها وجود دارد و پای دار است، اما از دید اقلیمی و جغرافیایی متفاوت است، یا پدیدههای پیرامونی و محیطی است که با گذر زمان و دگرگونی در شیوه زندگی تحول مییابد. از این رو بیشترین پیوند در میان این دو سبک میتواند برپایه عناصر طبیعت و کارکرد آنها در تصویرسازی پدید آمده باشد.
مجموعه شعر "از خواف تا ابیانه دو منظومه دو اقلیم" از مجتبی کاشانی (سالک) در سال 1376 چاپ شد که شامل این عناوین است: سفرنامه خواف، دوبیتی ها، با بهار در ابیانه.
سخنان مرد اخلاص و عمل و علم، علی (ع) پس از قرآن کریم پشتوانه فکری بسیاری از نویسندگان و شاعران بوده است. مانند کتب و رسایلی که صاحبان ذوق و شاعران فارسی زبان با به نظم درآوردن مضمون سخنان آن امام همام، ساخته و پرداختهاند. رساله حاضر نیز به جای آن که سخنان حکمت آموز علی (ع) را ترجمه و شرح کند و احیانا مفهوم آن را به گونهای به رشته نظم کشد، آن را با اشعار دلپذیری از حکیم فردوسی و سخنان نغزی از دیگرناموران تالیف و ترکیب کرده است. مولف در جستجویی پیرامون سخنان علی (ع) در متون فارسی به کتاب "مطلوب کل طالب من کلام علی بن ابی طالب" رشیدالدین وطواط رسید از آنرو درصدد تصحیح آن به این شیوه برآمد
اساطیر همواره از کارمایههای نیرومند و زایا برخوردارند و میتوان بر آن بود که خاستگاه بسیاری از پندارها و نگارههای شاعرانه و بنمایههای ادبی به این سرچشمههای آغازین باز میگردد. به سخن دیگر شاعران و هنرمندان میراثداران اندیشههای کهن هستند. این جستار بر آن است تا این پیوند را در میان جادو که از نشانهها و ویژگیهای اساطیر است با زلف و چشم که از نمادگونههای ادبی در روزگاران پسین است بررسی کند و دگرگونیهایی را که میتواند در این میانه پدید آید بازنماید و نشان دهد که چگونه یک نماد بر پایه آن کارمایه، در درازنای روزگار تحول مییابد و پایدار میماند.