کتابخانه مجازی ادبیات

دو اثر بزرگ ریکور یعنی استعاره زنده و زمان و گزارش را در اثر دوقلو و همسان به شمار می‌آورند. این همسانی را باید در کارکرد یکسانی دانست که ریکور برای استعاره و پیرنگ قائل است و می‌توان این کارکرد مشترک را مبتنی‌ بر ترکیب عناصرنامتجانس دانست. همین ترکیب عناصر نامتجانس است که در استعاره و پیرنگ نوعی بداعت معنایی ایجاد می‌کند. مقاله حاضر ضمن پرداختن به نگاه ریکور به استعاره و مسئله ارجاع استعاری از یک‌سو و مطرح کردن محاکات سه‌گانه و مسئله پیرنگ‌سازی از سوی دیگر بر آن است تا نشان دهد چگونه ریکور بین استعاره و پیرنگ‌سازی داستان ارتباط برقرار می‌کند و برای انها کارکردی مشابه در نظر می‌گیرد.

رمانِ دکتر نون زنش را بیشتر از مصدق دوست داشت، نوشته شهرام رحیمیان، از رمان‌های سیاسی قابل تأمل است که به بازنگری متفاوتی از کودتای 28 مرداد، با تأکید بر مسائل روانی شخصیت‌های سیاسی می‌پردازد. واکاوی علمی رویکرد نویسنده در بازنمایی واقعه، فوایدی چندوجهی دارد: نخست، بازگوکننده رویکرد بخشی از جریان‌های فکری جامعه درباره آن حادثه است؛ دوم، ما را با قسمتی از تحولات فکری طبقه روشنفکر جامعه، به‌ویژه پس از تأمل نوستالژیک آنها در حوادث سرنوشت‌ساز تاریخ سیاسی معاصر آشنا می‌کند؛ و سرانجام واکاوی مؤلفه‌های تشکیل‌دهنده رمان با روش توصیفی ـ تحلیلی و با رهیافت «تحلیل گفتمان انتقادی»، نه‌تنها رویکرد کاملاً هدفمند نویسنده را ـ به‌عنوان یکی از نویسندگان وابسته به طیف روشنفکران خارج از کشور ـ در انتقاد از جریان‌های سیاسی معاصر نشان می‌دهد، ایدئولوژی سیاسی نویسنده را نیز آشکار می‌سازد و آشکار می‌شود نگرش نویسنده در طرح گفتمان‌ روشنفکری، معطوف به رویکردی ملی‌گرایانه منهای نقش دین است.

مدت زمانی است که هرمنوتیک در ردیف رقیب پوزیتیویسم در حوزه علوم شناختی و انسانی سربرآورده است و توانسته تا حدود زیادی بر آن غالب شود. یکی از حوزه‌هایی که این شاخه معرفتی توانسته در آن نفوذ یابد، حوزه ادبیات و تفسیر و تأویل متون ادبی است. این مقاله قصد دارد به بررسی این امر همت گمارد و اصطلاحی به نام هرمنوتیک ادبی و چگونگی کاربست آن را برای تفسیر متون ادبی، به ویژه رمان خلق کند. بنابراین، برای نیل به این امر ابتدا هرمنوتیک و سپس هرمنوتیک ادبی و نحله‌های مختلف آن تعریف، و در نتیجه‌گیری به این مهم اشاره می‌شود که انتخاب هر یک از این نحله‌ها برای تفسیر چه الزاماتی در پی‌ دارد.