کتابخانه مجازی ادبیات

مولف از دانشوران قرن دهم است که در هرات می‌زیست و سپس به بیرجند رفت و به دست اسماعیلیان به قتل رسید. وی سخنوری زبردست و مورد توجه دانشمندان آن دوره بویژه امیر علیشیر نوایی بود. وی با درک محضر جمال الدین عطاء الله دشتکی مولف روضه الاحباب در هرات و با بهره بردن از سیره‌های بزرگانی همچون حسین خوارزمی، جمال الدین خوارزمی و خواجه محمد پارسا به نگاشتن این اثر گرانسنگ پرداخته است. مولف با نثر روان و شیوای فارسی و قابل فهم برای عموم، و با نگاهی بیطرفانه و محترمانه به شخصیت‌های تاریخی، به بررسی تاریخی و کلامی سیره پیامبر اکرم (ص) و علی (ع) پرداخته و در پایان کتاب، مختصری از زندگانی دیگر امامان دوازده‌گانه شیعیان را باز می‌‌گوید.

تهیه کتاب‌های برگزیده نظم و نثر از قدیم الایام تاکنون مرسوم بوده و هست و همه افراد صاحب ذوق در زمان‌هایی که هنوز صنعت چاپ و دیگر صنایع تکثیر کتاب و نوشته به وجود نیامده بود، خود به تهیه گزیده‌هایی از نظم و نثر برای خود همت می‌ورزیدند و حاصل آن کوشش‌ها، کتاب‌هایی است که با عنوان‌های کشکول، جُنگ، دفتر شعر پدیدار شده و سپس به صورت کتاب‌های مدون یعنی کتاب‌های تذکره شعرا و ادبا و دانشمندان درآمده است. این کتاب مجموعه‌ای است از گزیده بهترین آثار نثر نویسندگان توانای قدیم و جدید ایران. در ابتدای کتاب، مقدمه‌ای درباره نثر فارسی و انواع و ادوار آن نگاشته شده که اطلاعی اجمالی است بر دوران نثر فارسی. پس از این مقدمه، سیر تحول و تکامل نثر فارسی به قلم استاد نفیسی آورده شده است. پس از آن گزیده‌ای از متون نثر فارسی آورده شده است. در ابتدای هر مطلب، اثر و صاحب اثر معرفی شده و در متونی که مشکلات لغوی یا عبارتی وجود داشت، توضیح و شرح لازم در پایان متن داده شده است.

داستان رستم و سهراب که از نظر استحکام و ساختار و جوهر انسانی و هنری با بهترین تارژدی های جهان پهلو می زند یکی از داستانهای فرعی شاهنامه است که هرچند در ظاهر کاملا جانبی و منتزع از جریان کلی کتاب به نظر می‌آید، با این حال در به کمال رسانیدن چهره واقعی رستم و کاووس و حتی پهلوانان کم اهمیت تری نظیر گودرز و گیو و طوس و زواره، از اهمیت والایی برخوردار است و به این تعبیر می تواند در متن حماسه ملی ایران جای گیرد. هرچند اصل داستان از یک ساختار کلی جهانی و نمونه مکرر داستان پردازی پیروی می کند و همانند آن در ادبیات کهن بسیاری از ملل جهان هست؛ با این حال تازگی، کشش و کمال این داستان "قولی است که جملگی برآنند" و این امر می تواند بیش از هر چیز به آفرینش هنری و دست مایه شاعری فردوسی بازبسته باشد...

این کتاب بر آن است تا به شیوه‌ای تحقیقی و مستند به منابع و مدارک مربوط، نشان دهد اولا فرهنگ و شعر و ادب فارسی، در ورای اشارات و تلمیحات و رموز و مظاهر گوناگون، بر چه پشتوانه سرشاری از اندیشه و ادراک تکیه دارد، دوم اینکه روشن کند درک ابعاد هنری و غنای فرهنگی آن بدون اطلاع از این اشارات و کنایه‌ها و اسرار و رموز ممکن نیست. بسیاری از علاقمندان به ادبیات هنگام مطالعه داستان و شعر با شخصیت‌ها، روایت‌ها و مکان‌هایی که در اثر آمده آشنا نیستند؛ به همین دلیل شاید نتوانند به لایه‌های عمیق‌تری از درک داستان دست پیدا کنند. بنابراین مطالعه آثاری همچون این کتاب می‌تواند روایات نهفته و اصطلاحات ناشناخته را به مخاطب بشناشاند. کتاب به شکل الفبایی طراحی شده و هر توضیح و مرجع موردنیازی به صورت مدخل ارائه شده است. در هر مدخل، مثال‌هایی از اشعار و متون ادبی ارائه شده تا درک موضوع راحت‌تر و شیرین‌تر شود.