کتابخانه مجازی ادبیات

«تحفة العالم» سفرنامه‌ایست حاوی نکات بسیار تاریخی و جغرافیایی و شعر و ادب فارسی و هندشناسی. مؤلف کتاب، میر عبداللطیف شوشتری (1172 ـ 1220 هـ.) از سادات نوریه شوشتر و از نوادگان سیدنعمت‌الله جزایری، فقیه معروف اواخر دوره صفویه است. او این کتاب را در سال 1216 هجری به پایان برده و گویا در سال 1219 لاحقه‌ای به نام «ذیل التحفة» بر آن افزوده است. این کتاب جنگ نفیسی است که مؤلف به بهانه تحریر مجملی از اوضاع شوشتر و شمه‌ای از محاسن اجداد و اعمام و بنی‌اعمام فضایل‌گستر خود، نکات جالب توجه و مسائل دقیقی را در آن مطرح کرده است.

این کتاب به یاد بلخ است؛ بلخی که به نام شهر سربازان گمشده اسکندر نام گرفته بود. پس از بررسی واژه بلخ به اسطوره بلخ پرداخته شده است؛ بلخی که کیکاووس آن را پایتخت قرار داده بود؛ حتی قصه بلخی بودن فرعون یا کی‌لهراسب که بنای بلخ با رنج نهاد. از جغرافیای بلخ نیز سخن رفته است، جغرافیای باستانی، بلخ بعد از اسلام، طخارستان و بلخ، شهرها و فاصله‌ها، منابع طبیعی و محصولات، ایوان بلخ و باغ‌های بلخ و دادگاه بلخ که همه به افسانه می‌ماند تا تاریخ.

سخنان مرد اخلاص و عمل و علم، امام علی (ع) از همان قرنهای اولیه تاریخ اسلام همواره پشتوانه فکری نویسندگان و شاعران بوده است و گذشته از بهره هایی که محققان و مولفان نامبردار ما از این سرچشمه غنی و گنجینه گران مقدار برده اند آثار درخشان و عظیمی از جمع و تالیف و شرح و ترجمه این سخنان پدید آمده است. بخش کوچکی از این آثار کتب و رسایلی است که صاحبان ذوق و شاعران فارسی زبان با به نظم درآوردن مضمون سخنان آن امام همام ساخته و پرداخته اند. رساله حاضر را نیز باید از زمره این سلسله محسوب داشت. نویسنده در جستجویی که در پیرامون سخنان علی (ع) در متون فارسی داشت در گیرودار کار "مطلوب کل طالب من کلام علی بن ابی طالب" رشیدوطواط و جستن دستنوشته های موجود آن، به نسخه ای از این رساله رسید و آن را مطلوب خود و رساله ای دلنشین یافت و از این رو در صدد تصحیح آن برآمد ...

سخنان مرد اخلاص و عمل و علم، علی (ع) پس از قرآن کریم پشتوانه فکری بسیاری از نویسندگان و شاعران بوده است. مانند کتب و رسایلی که صاحبان ذوق و شاعران فارسی زبان با به نظم درآوردن مضمون سخنان آن امام همام، ساخته و پرداخته‌اند. رساله حاضر نیز به جای آن که سخنان حکمت آموز علی (ع) را ترجمه و شرح کند و احیانا مفهوم آن را به گونه‌ای به رشته نظم کشد، آن را با اشعار دلپذیری از حکیم فردوسی و سخنان نغزی از دیگرناموران تالیف و ترکیب کرده است. مولف در جستجویی پیرامون سخنان علی (ع) در متون فارسی به کتاب "مطلوب کل طالب من کلام علی بن ابی طالب" رشیدالدین وطواط رسید از آنرو درصدد تصحیح آن به این شیوه برآمد