کتابخانه مجازی ادبیات

قلندران مردمی آزاده و آزاداندیش بودند. در راه عدالت و مساوات مبارزه می‌کردند و دست از جان و جهان شسته و در رهگذر آسیب‌ها نشسته بودند. آنها هم از جهت صورت ظاهر و هم از جهت باورها و جهانی‌بینی ویژه‌ای که داشتند، با عامیان ناسازگاری‌ها و ستیزه‌گری‌ها می‌کردند. هر چند قلندران مردمی ناشناخته بودند و پراکنده می‌نمودند و کسی از روز و روزگار آنها چیزی نمی‌دانست؛ ولی درباره آنها کتاب‌هایی نوشته شده است. در این کتاب نویسنده کوشیده کار شناخت قلندران و آیین قلندران را به طور کامل برای خواننده بشناساند.

محمود غنی ‌زاده سلماسی (1258-1313 شمسی ) نویسنده، شاعر، مترجم، سیاستمدار، روزنامه ‌نگار و از پیشتازان مشروطیت ایران بود. غنی زاده که در جوانی مقالاتی برای روزنامه حبل‌المتین کلکته ارسال می کرد، با عبدالرحیم طالبوف نیز آشنایی و دوستی داشت. وی از طرفداران شعر و ادبیات کلاسیک بود و به نقد اشعار و گفتار نوگرا می پرداخت. میرزا محمود غنی زاده اشعار کمی پرداخته است که اغلب در جای معینی یادداشت نمی شدند و در مجالس دوستانه از حفظ قرائت می شدند. اغلب آثار منظوم کتاب پیش رو به همت فرزند شاعر از جراید و مجلات فارسی خارج از کشور گردآوری شده و انتهای آن با اشعاری در سوگ غنی زاده آراسته شده است. این کتاب در سال 1332 توسط کتابفروشی معرفت در دسترس علاقمندان قرار گرفت.

حيوانات، علاوه برمتون صوفيانه، در داستان‌هاي رمزي و تمثيلي و بطور كُلّي دربيان عرفان نظري و عرفان عملي اين قوم نيز حضور دارند. عارفان بر اثر عزلت و سفرهاي باديه، با حيوانات مأنوس شده‌اند. آنان با نگاهي لطف‌آميز، خود را برتر از حيوانات ندانسته‌اند؛ بلكه در نگاه عارفان، آنچه موجب برتري انسان بر حيوانات مي‌تواند باشد؛ ترك عصيان است. رفتار عارفان با حيوانات ،شفقت‌آميز است. سخنگويي، تفاهم و ارتباطهاي شگفت‌انگيز با حيوانات در متون صوفيانه، نوعي ارتباط غير متعارف را نشان مي‌دهد. از آنجا كه هر كس خدا را خدمت كند و فرمان برد؛ دنيا هم به او خدمت مي‌كند؛ حيوانات هم به بندگان مخلص و به كساني كه حقِّ توكل را گزارده‌اند؛ خدمت كرده‌اند. شايان ذكر است كه محدوده اين تحقيق، متون صوفيانه فارسي، از ابتدا تا قرن هشتم است كه سعي شده مطالب با رعايت سير تاريخي ارائه شود.

گلشن راز و شرح آن، مفاتیح الاعجاز، شرح تعالی و سلوک انسان و جهان هستی در حرکتی دوار و مستمر است. دایره‌های متعدد، نظام‌هستی را به معبدی مقدس که محل تجلی امر مینوی است، تبدیل می‌کنند. از حرکت‌های تودرتوی نظام‌هستی، تصویری ماندالایی شکل می‌گیرد. هر حرکت با تکرار چرخش پرگار، از نقطه‌ای مرکزی و ثابت برخوردار است. مرکز تمام دوایر تودرتو انسان کامل است؛ جایی که مرکز هستی، انسان، فراتاریخ، روان بشری، دایره ولایت و... بر هم منطبق می‌شود. انسان کامل در دو شکل هندسی دایره و مربع، ماندالا و تربیع، هر دو ظرفی هرمسی برای استحاله معنوی‌اند و هر دو فانی را به ابدیت می‌رسانند. نگرش یونگی به نظام این دایره‌ها، منجر به کشف ساحت روان‌شناختی آنها می‌شود. فرآیند فردیت بر سیر مکاشفه انسان منطبق می‌شود و انسان روان‌شناخته‌ای که به مرکز درون رسیده است، سیر خود را بر نظام هستی فرافکنی می‌کند؛ لذا هستی نیز باید از تعین به سوی وجود که مرکز است، حرکت کند و با تجلی‌های جلالی و جمالی حق، لطف و قهر الهی را تجربه کند.