ابوحامد محمد غزالی (505 - 450 ق) به دلیل وفور علم و دانش، در دربار ملکشاه سلجوقی عزت و جاه فراوان داشت. وی به خواهش خواجه نصرالدین تدریس در مدرسه نظامیه را به عهده گرفت. او به عرفان و تصوف روی آورد و دگرگون شد، منصب تدریس را رها کرد و یازده سال گوشه عزلت گزید. سپس به تدریس در مدرسه نیشابور پرداخت ولی یک سال بیشتر نماند. پس به زادگاهش توس برگشت و مدرسه و خانقاهی دایر کرد و به تدریس و تربیت صوفیان و سالکان پرداخت. کیمیای سعادت، خلاصه فارسی مهمترین اثر او «احیاء علوم العلوم» است. کتاب حاضر در دو مجلد و از روی نسخه متعلق به ناشر، آقای سبوحی تصحیح شده و کلمات ناخوانا و ناقص از روی نسخه های دیگر مقابله و از نسخه صحیحتر انتخاب شده است. عنوان مسلمانی شامل: شناختن نفس خویش، شناختن حق تعالی، معرفت دنیا و معرفت آخرت است. کتاب ارکان مسلمانی نیز شامل رکن اول: در عبادات: شامل اصول: اعتقاد اهل سنت، طلب علم، طهارت، نماز، زکات، روزه، حج، قرائت قرآن، ذکر حق تعالی و ترتیب وردهاست. رکن دوم در معاملات شامل: آداب غذا خوردن، آداب نکاح، آداب کسب، شناخت حلال و حرام، حق صحبت خلق، آداب عزلت، سفر، سماع و وجد، امر به معروف و نهی از منکر، ولایت راندن و رکن سوم مهلکات در ده اصل و رکن چهارم اندر منجیات در ده اصل تبویب شده است. وی برای فهم مطالبش از روایات و حکایات بهره برده است. تصحیح این کتاب مهم و باارزش را احمد آرام انجام داده است.
موضوعاتی که در این کتاب درباره انها گفتگو شده است تماما به استناد آیات قرآن و اخبار و احادیث است. قسمت اول راجع به اخلاقیات است. چون راستگویی و فروتنی و رازداری و مهمان نوازی و کمک به مومنین و توکل به خدا و غناء نفس و رضا و تسلیم و صبر و یقین و مذمت دروغگویی و غیبت و بهتان و تکبر و زنا و حسد و نظیر آن. قسمت دوم مجازات کیفری و اجرای عدالت از طرف دادگاه عادلانه مستقر در این دنیا و کیفر اعمال اشخاص متخلف و تنبیه و تنبه دیگران است. مولف سعی نموده به زبانی ساده و انشائی روان حکایات اخلاقی را بر صفحه کتاب آورد. حکایات منقول شامل یک دنیا خلوص، اخلاق، تنبه، تنبیه، عبرت، پند، نصیحت و اندرز است و خواننده را بیش از پیش به برابری و برادری و رافت و مهربانی و مبانی دینی و اخلاقی و ذات واجب الوجود و جهان هستی و مکافات عمل واقف و معتقد می نماید...
بررسی دو هزار سال تاریخ تفکر مسیحی ما را با طیفی وسیع از متفکران و متالهان آشنا می سازد که آثار و عقایدشان نه بر تفکر دینی مسیحیت که بر تفکر غیر دینی و فلسفی غرب تاثیرهای مهمی بر جای گذاشته است؛ اندیشمندانی چون: سنت آگوستین، سنت آکویناس، اشلایر ماخر، کرکگار، مارتین لوتر و... . درک تحولات فکری و سیاسی و اجتماعی غرب، و تاثیرات متعاقب آن بر جوامع دیگر، فارغ از بررسی افکار و آثار این اندیشمندان ممکن نیست. در این کتاب اندیشه های بیش از یکصدهزار نفر از متفکران مسیحی، که به اشکال مختلف نقشی ماندگار در تاریخ تفکر دینی و فلسفی داشته اند، بررسی می شود و...
پندنامه حضرت محمد غزالی به یکی از ملوک، رساله ای است از امام محمد غزالی که به درخواست یکی از پادشاهان به شکل نصایح نگاشته شده و برای او فرستاده شده است. هویت این پادشاه که مخاطب اصلی این رساله است معلوم نیست. فقط این را میتوان گفت که این رساله هنگامی نوشته شده که پادشاه، سنی حدود هفتاد سال داشته است. پادشاه در آغاز نامه خویش، امام محمد غزالی را به صورت اغراق آمیزی چنین توصیف کرده است: «ای یگانه عصر و ای فرید دهر، ای قطب سالک و ای هادی مسالک، ای نجم باهر و ای شمع زاهر، ای امام همام و ای حجت اسلام...». انگیزه مؤلف از نوشتن پندنامه، پاسخ به درخواست پادشاه بوده است. کتاب، خالی از مقدمه و تقسیم بندی است، ولی میتوان گفت که کتاب از سه بخش تشکیل شده است. بخش اول، درخواست پادشاه از مؤلف، بخش دوم، پندنامه و بخش پایانی، کیفیت خواندن نماز تسبیح است....
همه آثار غزالی همانند احیاءالعلوم و کیمیای سعادت مفصل و پرحجم نیست، بلکه قسمتی از آنها رسالههای کوتاه و مختصری هستند ولی پرمایه و پرمحتوا. از جمله رساله «الرسالة الدینیة» که ترجمه آن در این کتاب آمده و در انتساب آن به غزالی شک و تردیدی وجود ندارد. وی در این رساله یکی از مصادر مهم شناخت و معرفت آدمی، یعنی طریقه الهام و اشراق یا علم لدنی را مورد بحث و تجزیه و تحلیل قرار داده است. وی در این رساله نخست به بیان تعریف علم و عالم و معلوم پرداخته و آنگاه درباره نفس و روح انسان و تجرد و بقای آن و تمایز آن از بدن و نفس حیوانی و فرق میان اینها سخن به میان میکشد، سپس اقسام علوم و دانشها را مورد بحث قرار داده و آنگاه به بررسی راههای گوناگون و طرق مختلف کسب علم و معرفت میپردازد.