کتابخانه مجازی ادبیات

کتاب حاضر به مناسبت ششمین سال تاسیس صدای آمریکا به زبان فارسی این مجموعه خواندنی را که متضمن گفتارهایی از برنامه های متنوع صدای آمریکاست به عنوان ارمغان نوروزی به شنوندگان صدای آمریکا تقدیم کرده است

یکی از وجوه اهمیت زبان و ادب فارسی در شبه قاره پیوستگی عمیق زبان های ملی و محلی این منطقه با زبان فارسی است. تاثیرات عمیقی که زبان فارسی هم در زمینه واژه ها و اصطلاحات و هم در زمینه قواعد و دستور زبان بر زبان های رایج این منطقه داشته است، مورد تاکید و اذعان اهل فضل و ادب پاکستانی و سایر محققان بوده که در کتاب ها، سخنرانی ها و .... بدان پرداخته اند. این پیوستگی بویژه در ادبیات منظوم بیش از ادبیات منثور به چشم می خورد و به عنوان نمونه بافت و ترکیب شعر اردو و اصطلاحات و قواعد آن به روشنی میزان این تاثیرپذیری را نشان می دهد. بنابراین منابع و مآخذی که بتواند این رابطه و پیوند عمیق را نه فقط برای فارسی گویان و فارسی سرایان این خطه، بلکه برای اردو سرایان نیز روشن تر و معنی دارتر سازد، ضروری می نماید. چه بسا شاعر و نویسنده ای که اصطلاحی را شنیده است ولی معنی دقیق و کاربرد صحیح آن را در شعر و نثر نمی داند و به متون اصلی و مفصل هم یا دسترسی ندارد و یا از چنان تبحر و تسلطی در زبان فارسی برخوردار نیست که به راحتی بتواند از آنها معنی و کاربرد اصطلاح مورد نظر را دریابد...

این جستار به بررسی ارتباط متقابل ساخت اطلاع و ترتیب سازه‌های جمله براساس نظریه دستوری نقش و ارجاع و به ویژه نظریه ساخت اطلاع لمبرکت می‌پردازد. ابتدا، با استفاده از نظریه ساخت کانون لمبرکت، به معرفی انواع ساخت کانون در زبان فارسی و نحوه تظاهر آنها خواهیم پرداخت. هدف اصلی این نوشتار تعیین ارتباط ساخت اطلاع و ساخت نحوی در زبان فارسی است. با مطالعه و بررسی ترتیب سازه‌های جمله‌های ساده لازم و متعدی، که تحت انواع کانون قرار دارند، به دنبال یافتن تأثیر متقابل ساخت نحوی و ساخت اطلاع خواهیم بود.

در این نوشتار، جمله‌های اسنادی‌شده در زبان فارسی را در ‏چار‏چوب نظریه‌ای نقش‌گرا، به لحاظ نحوی و کار‏برد‏شناختی بررسی کرده‌ایم. هدف از نگارش این مقاله، از یک‌سو تبیین ویژگی‌های نحوی جمله‌های اسنادی‌شده در ‏چار‏چوب دستور نقش و ارجاع، و از سوی دیگر، یافتن ارتباط بخش ساخت اطلاع و به‏ویژه ساخت کانون این نظریه در استفاده از اینگونه جمله‌ها و نیز پی‌بردن به عوامل مختلف اطلاعی در به‌کار‏گیری آنهاست. بدین منظور، داده‌های عینی گفتاری را در زبان فارسی معاصر، از رادیو، تلویزیون، مکالمه‌های روزمره و داده‌های نوشتاری را از روزنامه‌ها و رمان‌ها جمع‌آوری کرده و با توجه به مبانی نظری تحقیق، آنها را تحلیل کرده‌ایم. مطالعه داده‌ها نشان می‌دهد که در فرافکنی سازه‌ای، ضمیر اسنادی، به‌عنوان گروه اسمی موضوع و سازه اسنادی‌شده، به عنوان هسته محمولی و فعل «بودن» به صورت فعل اسنادی ظاهر می‌شود و بند پیرو نسبت به مرکز اصلی، در حاشیه قرار می‌گیرد. از‏ نظر ساخت اطلاع و کانون نیز مشخص شد که در این ساخت‌ها، سازه اسنادی شده، دارای ساخت کانونی محدود بی‌ابهام است و ساخت‌های اسنادی، قالب نحوی خاص خود را دارند و در گنجینه نحوی ذخیره می‌شوند. در ‏نهایت، بررسی این ساخت‌ها نشان می‌دهد که علاوه‏ بر تأکید، عواملی همچون تقابل و پرسش و پاسخ، در فرایند اسنادی‌شدن مؤثرند.