کتابخانه مجازی ادبیات

این اثر مجموعه ای است شامل بیست مقاله به قلم استاد عبدالحسین زرین کوب که هر مقاله به یک شاعر اختصاص دارد. از رودکی شروع می شود در ادامه به فردوسی، فرخی، منوچهری، ناصر خسرو، مسعود سعد، خیام، سنایی، انوری، خاقانی، نظامی، عطار، مولوی، سعدی، امیر خسرو دهلوی، ابن یمین، حافظ، جامی و صائب می پردازد و در نهایت به بهار ختم می شود.این مقالات به صورت مختصر اما نه با نادیده گرفتن مطالب حیاتی بلکه گزینش صحیح از میان آنان به نگارش درامده است و همین عامل اثر را برای علاقه مندان به آشنایی با شعر فارسی چه خواننده ی مبتدی و چه حرفه ای جذاب کرده است. او با استفاده از نسخه های موجود آثار و تذکره های نوشته شده درباره ی این شاعران و با نظر به شرایط سیاسی اجتماعی دورران حیات شان به بررسی اشعار و زندگی آنها می پردازد. با کاروان حله کتابی است که می تواند شناخت ما را از این بزرگان و آثارشان ارتقا ببخشد.

آنچه در این کتاب فراهم آمده مجموعه‌ای است از مقالات "دکتر محمدامین ریاحی" که با این عناوین به طبع رسیده است" :چون شکفتن گل‌ها در باغ"، "نفوذ زبان و ادبیات فارسی"، "زبان کهن آذربایجان"، "آن هنر اصلی فردوسی"، "سال شمار زندگی فردوسی"، "پایداری حماسی"، "ریشه افسانه‌های زندگی فردوسی"، "یوسف و زلیخا"، "رباعی سرایی در ایران"، "دو یار زیرک"، "نجم رازی و مرصاد العباد"، "تربت شمس تبریز کجاست؟"، "کسایی مروزی"، "در مسلخ عشق"، "حساب سود و زیان در زبان فارسی"، "بوی جوی مولیان"، "نادرشاه و عالم‌آرای نادری"، "برگی از مظالم قزلباش‌ها"، "فتحنامه ایروان"، "فریب فرنگ"، "ایران در چنگ روسیه"، "از چاپلوسی‌های حاجی میرزا آقاسی"، "سند فروش شهر سلماس"، "نخستین سرشماری در ایران"، "گزارشی از آخرین سال‌های استبداد "و "فریدون و شعر او ."یادآور می‌شود "دکتر ریاحی "از محققان عصر ماست .توجه وی بیشتر به نقد و تصحیح و احیای متون کهن فارسی بوده و از جمله مرصاد العباد (کتاب سال 1352)، مفتاح المعاملات، عالم‌آرای نادری و نزهه‌المجالس را چاپ کرده است .تحقیقات او درباره فردوسی، شاهنامه و غزل‌های حافظ از اعتبار ویژه‌ای برخوردار است .

در این کتاب به چگونگی تربیت و آموزش و پرورش در ایران باستان پرداخته شده است. بدین منظور در فصل اول چگونگی تربیت ایرانیان باستان بررسی شده و در فصل دوم ویژگی‌های فرهنگ ایران از قبیل سنت شاهنشاهی، سازندگی، جهان‌گرایی فرهنگ ایران و ... تبیین شده است. نویسنده در فصل سوم نگاهی انداخته به صفات چند از شاهنشاهان ایران باستان از قبیل کورش بزرگ، داریوش، اردشیر بابکان و .... . فصل پایانی کتاب نیز اختصاص به آموزش و پرورش در ایران پیش از اسلام دارد.

آن رشته‌های ظریفی که مجموعه مقاله‌های مندرج در «خرد و سیاست» را به یکدیگر پیوند داده، چها چیز است: اول ـ محتوای مهم سیاسی همه آنها؛ دوم ـ اعتبار و تشخص علمی یا عملی نویسندگان این مقالات؛ سوم ـ هوشمندی در گزینش و پردازش مقاله‌ها و نیاز امروز ما به این مباحث و چهارم ـ نثر پیراسته از اصالت و اعتبار مترجم و مؤلف کتاب. در این یادداشت بر سر آن نیستم که مسائل محتوایی و موضوعات اساسی‌ای را که مقاله در باب آن نگاشته شده مورد کندوکاو یا داوری قرار دهم، تنها به دو مورد آخر بسنده می‌کنم و اگر خداوند متعال توفیقی عنایت فرمود در زمانی نزدیک به بازنمایی اهمیت و بررسی موضوعات و اعتبار نویسندگان مقالات خواهم پرداخت. زیرا آن چه در حال حاضر می‌توان به همه آحاد جامعه ما، در بهبود و تعمیق دیدگاه‌ها و اندیشه‌هایمان استمداد نماید، رجوع به آثار اصیل و بازفهمی مهمترین مواقف اندیشه بشری در هر زمینه‌ای است.