کتابخانه مجازی ادبیات

منکر نمی‌توان شد که احمد شاملو شاعر و اندیشمند مهم و برجسته‌ای است. مهم‌بودن او از یک‌سو به دلیل پدیدآوردن نوعی از شعر فارسی است که به شعر سپید معروف است و از سوی دیگر به تأثیر کلامی و اجتماعی شعر و گفتار او مربوط می‌شود که کمتر شاعری در زمان حیات خود به چنین امکان و موقعیتی دست یافته است. نویسنده در این کتاب برای اینکه سویه‌های دیگر متن ادبی یا ادبیت شعر بیشتر نشان داده شود، کوشیده با بررسی ساختاری شعرها (با رویکرد به مؤلفه‌های گوناگون)، ارزش‌های زیبایی‌شناختی و کاستی‌های متن را بنمایاند تا ارزش ادبیت متن و تأویل آن از درون خود متن بازجسته شود، بی آنکه ادعایی در کاملیت این تلاش وجود داشته باشد. بخش اعظم این کتاب به بررسی مؤلفه‌های شعر شاملو اختصاص دارد و تنها موردی که به مضمون یا محتوای شعر شاملو ارتباط مستقیم دارد، جستار «عشق در شعر شاملو» است.

کتاب حاضر برگزیده‌ایست از نثر کتاب المعجم فی معاییر اشعار العجم از آثار گرانقدر شمس قیس رازی. کتاب المعجم فی معاییر اشعارالعجم مشتمل است بر سه فن: عروض، قافیه، نقدالشعر که در سنه 614 در شهر مرو نوشتن آن آغاز گردید. نثر شمس قیس نثری است پخته و جزیل از نوع کلیله و دمنه بهرامشاهی و مرزبان نامه و نظایر آن، و اکثرمتمایل به صنایع بدیعی است، نهایت آنکه ذوق سجع پردازی و سلیقه جناس آفرینی نوشته او را به تکلف نکشانده و طبع صنعت آرای، معنی را فدای لفظ نساخته است.همچنین می‌توان نثر این کتاب را طلایه ظهور نثر مشکل قرن هفتم و هشتم قرار داد که منشیان بزرگ مانند عطاملک جوینی و رشیدالدین فضل‌الله و خواجه نصیرالدین طوسی آن را رواج دادند و دنباله‌اش به ظهور تاریخ وصاف کشیده شد که نمونه کامل نثر مغلق، مصنوع فارسی است. با اینهمه جای آن دارد که شمس قیس را همپایه نثرپردازان بلند پایه نثر دری بدانیم و نثر او را بازمانده نثر شیوای غزنوی و سلجوقی محسوب داریم

فخری هروی، شاعر، تذکره‌نویس و مترجم سده دهم شبه‌قاره است که سال‌های بسیاری از عمر خود را در سند و هند گذرانده است. در این جستار برای یافتن چند و چون اثرپذیری فخری از حافظ، نخست غزل‌هایی از او را که در وزن و قافیه و ردیف با غزل‌هایی از حافظ همسان هستند از دیوان او به در کشیده‌ایم. سپس در این غزل‌های هماهنگ همانندی‌های لفظی و معنوی میان شعر دو شاعر را یافته‌ایم تا درباره هر یک از نمونه‌ها درصد سستی یا درستی این گمان که فخری به‌راستی غزل حافظ را پیش چشم داشته است روشن شود. در بخشی دیگر نیز تضمین‌های فخری از شعر حافظ را آورده‌ایم که در آن بخش تأثیرپذیری بی‌چون و چرای او از غزل‌سرای شیرازی آشکار است.