در بررسی اساطیر و آثار ادبی جهان، به نمونههایی بر میخوریم که مضمون آنها نبرد بین خویشاوندان نزدیک و به ویژه پدر و پسر است. این داستانها به شکلهای مختلف، از جمله اسطوره، تراژدی، حماسه، افسانه و روایات مذهبی دیده میشوند، ولی از نظر ساختار و طرح کلی به یکدیگر نزدیکند و در برابر ژانرهای دیگر ویژگیهای خاص خود را دارند. اما ریشه این نوع حوادث در چیست؟ در چه نوع جوامعی رخ میدهد؟ آیا تنها به یک قوم و ملت مربوط و محدودند؟ آیا نوع جوامع و رسم و سنتها و اعتقادات متداول آنها در به وجود آمدن چنین داستانهایی نقش دارد؟ چه تفاوتها و شباهتهایی در طرح داستانهایی با این مضمون با داستان رستم و سهراب وجود دارد؟ این پژوهش میکوشد با تحلیل و بررسی چند نمونه از این نوع داستانها و توجه به نکاتی همچون دوری از پدر و مادرسالاری و خودداری از بیان نام، در حد امکان به این پرسشها پاسخ دهد.
رستم و سهراب یکی از داستانهای غم انگیز شاهنامه است و داستان مرگ سهراب جوان را به تصویر میکشد که بر اثر جنگ با رستم، به دست پدر کشته میشود. سهراب پهلوان افسانهای در شاهنامه است که پدرش رستم و مادرش تهمینه دختر شاه سمنگان است. سهراب با سپاه تورانیان به نبرد ایران آمد و در جنگی تنبهتن با رستم کشته شد، درحالیکه همدیگر را نمیشناختند. تراژدی رستم و سهراب، تراژدی بیخبری است. کتاب حاضر شامل این عناوین است: فصل اول: حماسه ها، ساختار حماسه، خصوصیات عمده شعر حماسی فصل دوم: مختصات شاهنامه، دوره اساطیری، دوره پهلوانی، دوره تاریخی، حماسه سرایی پس از فردوسی فصل سوم: اسطوره چیست؟ حماسه و تراژدی، حماسه ها و اساطیر بابلی و سومری، حماسه گیل گمش، مهابهاراتا (حماسه ای از هند)، رامایانا، هومر و ایلیاد و اودیسه، انه اید (حماسه ای از روم)، دیگر حماسه های اروپایی، اعراب و حماسه فصل چهارم: سه دیدگاه بر حماسه رستم و سهراب، 1.دیدگاه استاد منوچهر مرتضوی، 2.دیدگاه استاد زرین کوب، 3.دیدگاه استاد مینوی، متن داستان رستم و سهراب.
پرفسور ویلموت ـ باکستون این کتاب را در سال 1903 انتشار داده است و چاپهای متعدد بعدی آن اهمیت کتاب را چشمگیر و قابل تعمق میسازد. هدف از ترجمه این کتاب توجه به گسترش هنر و زیبایی ادبیات ایران در دنیای غرب امروز است. کتاب البته عظمت زیبایی شعری اصل شاهنامه را ندارد؛ ولی ساختار هنری داستانها، تحسین و جذابیت شگرف دارد.