کتابخانه مجازی ادبیات

یکی از شیوه‌های ابراز نظر در مورد قدرت و نظام سیاسی در دوره پهلوی دوم، سرودن شعر بود. از آنجایی که اختناق حاکم بر جامعه اجازه اعتراض و اظهارنظر صریح را نمی‌داد، بسیاری از افراد با استفاده از صنایع ادبی، چون کنایه، ایهام و ... در قالب شعر مخالفت خویش را با وضعیت موجود اعلام می‌کردند. از طرف دیگر تعدادی از طرفداران رژیم پهلوی نیز به وسیله شعر به تعریف از این رژیم می‌پرداختند. این کتاب اشعار مخالفین و موافقین رژیم پهلوی را با توجه به مبانی فکری آنها مطرح کرده و مضامین و معانی هرکدام را مورد بحث قرار داده است.

این کتاب دربرگیرنده نمونه‌های زیبا از قطعات سودمند و آموزنده‌ای است که ریخته و تراویده طبع سخنوران سرشناس و مجاهد و مبارز می‌باشد و شاعران به شیواترین بیان زبان به قدح سلطه‌گران جهانخوار و استعمارگران امپریالیست گشوده‌اند. این اشعار از میان انبوه سروده‌های گوناگون برگزیده شده‌اند و عموماً مربوط به مبارزات ملل و اقوام آفریقا و آسیا ـ به‌ویژه ایران ـ علیه سیاست‌های استعمار امپریالیستی و گرفتاری‌های آنان در به‌دست‌آوردن استقلال و تعیین سرنوشت خود می‌باشد.

این فرهنگ دربرگیرنده واژگان جدید مشتمل بر واژگان رایج و مأنوس و به دور از الفاظ مهجور است. از آنجا که واژگان این لغتنامه فقط از روزنامه و مجلات معاصر عربی جمع‌آوری شده، به همین سبب کاملاً متنوع و جدید است. در گردآوری واژگان تنها به گزینش لغات سیاسی و ادبی بسنده نشده، بلکه هزاران واژه در زمینه‌های مختلف اعم از کامپیوتر، شیمی، فیزیک، زیست‌شناسی، برق، الکترونیک، مخابرات و ... گزینش شده است. این فرهنگ قابل استفاده همه علاقمندان زبان عربی به‌ویژه دانشجویان رشته عربی والهیات در مقاطع مختلف است.

این تحقیق بر آن است تا پاره‌ای از دشواری‌های نحوی حاصل از شواهد شعری را، از منظر عروض و قافیه، مورد نقد و بررسی قرار دهد. سؤال تحقیق آن است که آیا شعر با توجه به موانع و محدودیت‌هایی چون: وزن، قافیه، موسیقی و ... می‌تواند سند صرفی یا نحوی باشد؟ و اصولأ استناد به شعر، ارزش علمی دارد یا خیر؟ به منظور دستیابی به پاسخ، با استناد به برخی از کتاب‌های معتبر نحوی، شواهد متعددی از حاکمیت موسیقی به جای نحو و نیز ضرورت شعری و تأثیر آن بر شواهد صرفی و نحوی، همچنین ضرورت ساخت کلمات با هجای بلند بررسی شده است و در ادامه، از قافیه و تأثیر آن در مخالفت با قواعد نحوی سخن به میان آمده است.