کتابخانه مجازی ادبیات

اين مقاله به دنبال بررسي اين مساله است که آيا شعر و شاعرانگي که آن را متعلق به قلمروي کلمه و زبان مي‌دانيم، در تصوير نيز تحقق مي‌يابند؟ با اين فرض که به همان گونه‌اي که درمتن نوشتاري مي‌توان با به کارگيري ويژگي‌ها و روش‌‌هايي حتي ناخودآگاهانه موجد شاعرانگي شد؛ در تصوير نيز مي‌توان اصولي راجست وجو کرد که تصوير و شي را در يک نقاشي يا هر ترکيب بصري ديگر به شعر تصويري تبديل کند. درپي پاسخ به اين پرسش‌ها و مسايل و رديابي اين مفاهيم در نقاشي، به آثار و آراي سوررياليست‌‌ها توجه مي‌شود، زيرا آنها بيش از هرجريان ديگري مدعي کشف اين جوهر شاعرانه در هنر و ادبيات‌اند، هرچند که در آثارشان دامنه گستره تخيل، رويا و کشف، بسيار از مرزهايي که خود سوررياليسم تعيين کرده، فراتر رفته است. مقاله بابررسي نظرات آنها درکنار روش‌هاي برخي ازنقاشان سوررياليست، علي رغم تفاوت‌هاي بسياري که آثارشان با يک ديگر دارند به اين نتيجه دست مي‌يابد که جوهره‌هاي مشترک چون «باز گرداندن ارزش ازدست رفته رويا» و «باز يافتن چيزها، واژه‌ها و اشيا درخود و نه درنسبت با ساير چيزها»، چه در متن و چه در تصوير، موجد شاعرانگي‌اند، درکنار ويژگي‌ها و روش‌هايي چون «نسبت‌دادن خواص غيرعادي به اشياي عادي»، «کنار هم گذاشتن اشيا، مفاهيم و کلمات در ظاهر بي‌ارتباط»، «به هم ريختن رابطه موضوع و اثر»، «تحريف عمدي مقياس‌ها»، «عوض کردن ماده اشيا»، «استقبال ازحادثه و تصادف» و «تسليم به ناخودآگاه و جنون» و ... که همگي به وجودآورنده شعر تصويري‌اند. بدين ترتيب شعر تصويري، نه فرو کاستن تصوير و کلمه به يکديگر و نه بازنمايي ذهن، که سازنده ذهن است و از اين طريق، جهان نويني را براي نگريستن مي‌آفريند که عادت‌هاي ديداري را از بين مي‌برد، و ذهن انديشيدن و نگريستن را تجربه مي‌کند.