قصیده کلیه یکی از جدیدترین پدیدههای شعر عربی معاصر و به تعبیر منتقدان عرب شکل تکاملیافته قصیده عربی و اوج نوآوری در مسیر تطور آن است. این قصیده نمونه و الگوی هماهنگی شکل و مضمون و تداخل آگاهی و شعور با ناخودآگاهی و اتحاد ذات با هستی و درآمیختن شاعر با کائنات و ذوبان تمامی موجودات در قصیده است. قصیده کلیه متکی برمیراث تصوف افراطی اسلامی و میراث تصوف غرب است که به طور عمده با دو مکتب سوررئالیسم و سمبولیسم پیوند یافته است. مجموع این پدیده ها به ایجاد پیچیدگی و غموض شدید در شعر و افراط در خروج بر قواعد فنی شعر عربی و ارکان فکری و بیانی آن و تحول بنیادی در مفهوم موسیقی شعری منتهی شده است. در این گفتار تلاش شده که علل اصلی غموض و پیچیدگی شناخته شود و ضمن آوردن نمونههای شعری، برکاربردهای زبانی تازه و شیوههای جدید در تصویرپردازی و روشهای نو در اندیشه و تأمل و منابع غربی و فلسفی و صوفیان آن، که تکیهگاه شاعران قصیده کلیه است، تأکید شده است.
تذکرةالاولیاء کتابی عرفانی است به نثر ساده و در قسمتهایی مسجع، که در شرح احوال بزرگان اولیاء و مشایخ صوفیه توسط فریدالدین عطار نیشابوری به فارسی نوشته شدهاست. تذکرةالاولیاء کتابی درباره زندگی، حالات، اندیشهها و سخنان عارفان و مشایخِ تصوف است، و به ذکر مکارم اخلاق، مواعظ و سخنان حکمتآمیز صوفیان بزرگ می پردازد.این کتاب مشتمل است بر مقدمه و ۷۲ باب که هر باب به زندگی یک صوفی پرداخته است و در ابتدای هر باب سخنانی مسجع در تمجید و ثنای صوفی بیان شده و سپس سخنان و داستان ها درباره صوفی آورده شده است.نخستین باب به حالات و سخنان جعفر صادق اختصاص یافتهاست، و باب هفتاد و دوم به حسین بن منصور حلاج .
شرح اصطلاحات تصوف، اثر سید صادق گوهرین، در 8 جلد و به زبان فارسی است.نویسنده، مقدمه بسیار مفصلی بر جلد اول کتاب نوشته که در آن درباره تاریخ تصوف و ارتباط آن با اسلام و بهخصوص شیعه و همچنین فرقههای متصوفه و... توضیح میدهد. وی انگیزه اولیه نگارش این اثر را تشویق استادش بدیعالزمان فروزانفر و دیدن خوابی میداند که در آن پیامبر خدا به وی توصیه به این امر کرده است. او درباره طرز تدوین و تنظیم کتاب مینویسد: در جمعآوری اصطلاحات صوفیان، از قدیمترین آثار موجود این طایفه تا قرن هفتم هجری که زمان زندگانی مولانا و آثار گرانبهای او از جمله مثنوی معنوی اوست، بسنده کردم و در این جمعآوری سعی کردم که پیوسته از پرارزشترین متونی که مورد قبول مشایخ این مسلک است استفاده شود. در شرح اصطلاحات، از کتابهای پس از قرن هفتم و همچنین از تفاسیر قرآنی صوفیان و کتب تاریخی و تذکرههای آنان نیز استفاده شده است. نویسنده ذیل هر اصطلاحی عین عبارتی را که پیشوایان صوفیه در آثارشان آوردهاند، بدون کموکاست نقل میکند. سپس برای درک بیشتر مفاهیم بسیاری از اصطلاحات، ذیل عنوان اقوال مشایخ، گفتار پیشوایان معروف این طایفه را میآورد. پس از آن، در حاصل کلام، به شرح و توضیح آنچه در نقل عبارات و کتابها و اقوال مشایخ آورده شده، میپردازد. او سرانجام ذیل عنوان «اما در مثنوی» میکوشد با نقل اشعار مثنوی آنچه را که مولانا در بیان هر اصطلاحی آورده است، نقل کند و شروحی بر آن بنویسد.
نقد ادبی امروز ویژگیهای جهانی یافته و مکاتب و گرایشهای مختلف آن به فرهنگهای مختلف راه پیدا کرده و اصول کلی آن در ادبیات ملل مختلف تطبیق داده میشود. برای آشنایی با ویژگیهای نقد ادبی عربی، این کتاب عهدهدار بررسی زوایا و جوانب متنوع نقد در ادبیات معاصر عربی است. از آنجا که نقد کنونی عربی بر اساس سه رکن اصلی نقد یونانی، نقد عربی کهن و نقد غربی جدید شکل گرفته، فصل نخست کتاب به شناسایی این مصادر اولیه اختصاص یافته است. سپس بررسی نقد ادبی عربی در عصر جدید از عهد نهضت ادبی در قرن نوزدهم آغاز شده و سیر تحول این نقد در دهههای بعد طی فصول بعدی با عناوین موضوع نقد ادبی، زیباییشناسی در نقد ادبی، گرایشهای نقد، نقد شعر و نثر و مشاهیر نقد ادبی پی گرفته شده است.