مقاله حاضر میکوشد با بازخوانیِ «محتوا» و «صورت» در شعر »ققنوس» نیما، وجوهِ «مدرن» بودن را در آن واکاود و نشان دهد که اگر ققنوس «سرآغاز شعرِ مدرنِ فارسی» قلمداد میشود، این »مدرن بودن» در کدام وجوهِ این اثر و چگونه خودنمایی میکند. برای رسیدن به هدف یادشده، نخست ویژگیهای «پارادایم»های «پیشامدرن» و «مدرن» به شکلی گذرا و فشرده از منابع استخراج و ذکر گردیده و پس از آن، آرایِ منتقدان درباره شعر »ققنوس»، با آن مطابقت داده میشود و در صورت یافتن جنبههای مشترک میان این دو نظرگاه (ویژگیهای اصلی و حدّاقّلی شعر و ادب مدرن و محوریترین ویژگیهای ققنوس) و همسویی آنها کوشش میشود جنبههای مدرنیستی شعر ققنوس، بازخوانی و بررسی و تحلیل شود. یافتههای پژوهش نشان داد شعر ققنوس هم از جنبههای صوری به سوی مدرنیسم حرکت کرده است که تغییر و آزادسازیِ قالب و واکاویِ نمودهای چندمعنایی در این بخش، نقش ویژهای داشته است و هم از جنبهی محتوایی، این حرکت دیده میشود؛ چون یکی از ویژگیهای مهم مدرنیسم، نشاندادن مصادیق و اهمیّتِ ویژه تنهایی است. »گونهشناسی» تنهاییهای ققنوس، نشان میدهد اصلیترین تنهاییِ مطرحشده در شعر، تنهایی وجودی و باطنی از نوع «درکناشدگی» است که با نگاه و خصلتِ پیامبرگونه نیمای نوپرداز، تناسبی تام دارد و با تنهایی مطرح در شعرهای قبل بهویژه «افسانه» که بیشتر رنگ و بوی «جداماندگی» یا «غربت» دارد، بهطور کلی متفاوت است.
موضوع کتاب گزیده ای از سروده های طبری نیما تحت عنوان روجا و مجموعه واژه های طبری (مازندرانی) است که شاعر بلند آوازه و نوپرداز معاصر ایران مرحوم نیما یوشیج (علی اسفندیاری) در اشعار خودآورده است. این واژه ها به لهجه طبری در منطقه بین نور تا نوشهر خصوصا در نقاط کوهستانی و ییلاقی متداول است که شاعر در آنجا زاده شده و بخشی از زندگی خود را در آن نواحی سپری کرده است، هرچند تعدادی از واژه های به کار گرفته شده به وسیله نیما در نقاط میانی و قسمت شمالی جبال البرز و شرق مازندران یکسان تلفظ می شود.
هفتاد سال پیش کودکی در یوش مازندران دیده به جهان گشود که مقدر بود بعدها نیمای نیماور (نام آور) گردد. نیما در طی زندگانی ادبی خود در داستان نویسی، نمایش نامه نویسی، نگارش مباحث ادبی به آزمایش پرداخته است، ولی آنچه که او را نامبردار ساخته جنبه شاعری اوست. در شعر نیز وی مراحل مختلف را طی کرده: سرودن اشعاری که شکل و قالب و مضمون آنها به سبک قدماست ولی مضمون آنها نو و بکر می باشد و سرودن اشعار به سبک نو. از این سه نوع، آنچه که شخصیت نیما را نشان می دهد دسته اخیر است. پس از درگذشت نیما بنا به وصیت وی کار تدوین و چاپ آثار فراوان و گرانقدرش با یاری همسر و فرزند و چند تن از یاران صمیم آن مرحوم با مراقبت نویسنده آغاز شد و نخستین شماره به عنوان افسانه و رباعیات و دومین شماره به عنوان "ماخ اولا" به همت و علاقه بی شائبه آقای سیروس طاهباز و همراهی آثای شراگیم فزرند ایشان منتشر شده است
این پژوهش برآن است تا بر پایه نظریه «خواننده نهفته در متن» از ایدن چمبرز، دو داستان از تازهترین آثار احمدرضا احمدی، پروانه روی بالش من به خواب رفته بود و دخترک، ماهی، تنهایی را بررسی کند. چمبرز، برای شناخت خواننده نهفته و ویژگیهای او، بررسی چهار عنصر سبک، زاویه دید، طرفداری و شکافهای گویا را پیشنهاد میکند؛ عناصری که در کتابهای کودک اهمیت بسیار دارند و نویسنده به یاری آنها میتواند با خواننده ارتباط برقرار کند و او را به درون متن فرابخواند. یافتههای پژوهش نشان داد، خوانندگان نهفتهی آثار احمدی، کودکانی اندیشمند و توانا با تخیلی ناب و روحی کنجکاو هستند که میتوانند از زیباییهای متن لذت ببرند و به کشف مفاهیم نهفته در آن بپردازند. همچنین عمق و ژرفای آثار او میتواند نوجوانان و بزرگسالان را نیز به خواندن داستانهای او برانگیزد و لذت مخاطبان سنین دیگر را به دنبال آورد.
این کتاب دربردارنده مقالات "هماندیشی زبان و ادبیات فارسی در سده نهم" است که به اهتمام دانشگاه هرمزگان برگزار گردید. برخی از مقالات عبارتاند از: "تمثیل و داستان در عقل و عشق صائن الدین اصفهانی/ صابر امامی"، "مراثی جامی و جایگاه آن در ادب غنایی قرن دهم/ نصرالله امامی"، "نقد عناصر قصه در قرن نهم هجری/ محسن ذوالفقاری"، "همگامی ادبیات با هنر در سده دهم هجری/ ابوالقاسم رادفر"، "جامی، شاعر معترض اجتماعی/ سهیلا صارمی"، "آسیبشناسی تعریف انسان در قرن نهم با نگاهی با شعر جامی/ مصطفی صدیقی"، "معماپردازانی در قرن نهم/ محمدرضا عمرانپور"، "ویژگیهای زبانی متون تاریخی در سده نهم/ محمد فضیلت"، "مهمترین تذکره عرفانی سده نهم/ رحیم کوشش"، "شعر بازاری در قرن نهم با رویکردی به جامعهشناسی تاریخی و ادبی/ مصطفی ندیم" و "انعکاس جلوههای اجتماعی، فرهنگی در هفت اورنگ جامی/ حسین نوین".