کتابخانه مجازی ادبیات

سید محمود نشاط در مورد موضوع کتاب می گوید: ادات تشبیه در زبان فارسی که اصل آن مربوط به علم بیان و بدیع و شرح آن مرتبط با دستور زبان فارسی است انتخاب نمود و اگرچه ناگریز به ذکر برخی از اشارات و اصطلاحات بیانی گردیده است اما مقصود حقیر جمع آوری و بحث در اقسام ادات تشبیه از لحاظ دستور زبان فارسی است. نکاتی که همچنان در این مقدمه یادآور می گردد: یکی اینکه سعی نمود بامکرر کردن مثال بر طول ملال نیفزاید و در هر مورد به ذکر یک تا پنج شاهد قناعت ورزید و در صورت لزوم امثله و شواهد دیگر را با تعیین صفحه و سطر کتاب ماخذ به حاشیه موکول ساخت. اشعار را غالبا از منوچهری دامغانی چاپ دبیرسیاقی که فی الواقع استاد تشبیه نیز می باشد و تشبیهات وی در نهایت متانت و استواری است برگزید تا مراجعه به شواهد و نظائر موضوع سهل باشد و نیز مثال نثر را به مناسبت وضوح و به منظور اختصار حذف نمود. ادات تشبیه و قیود و پسوندها و غیره را برای سهولت کار مراجعان به طریق الفبائی منظم ساخت و توضیحات و مطالب را با شماره های مستقل مجزا نمود و صفحات و سطور مراجع و ماخذ را ذیل مطالب بیان داشت. از توضیح واضحات و تکرارهای زائد چشم بپوشید و با عبارتی سهل و ساده نگاشت تا درخور استفاده همگان باشد.

فن بیان یکی از مباحث دلچسب فنون ادبی است. در این فن از قرن دوم هجری به بعد آثاری به زبان عربی و بعدها به زبان دری و فارسی نوشته شده است. نویسنده در این کتاب که در آن نظریات نوین و مترقی ادب‌شناسان پیرو نقد ادبی واقعیت‌گرایی همگانی را نیز گردآوری کرده، مقدماتی درباره ماهیت ادبیات و شعر و رسالت آن و بحث‌های مبسوط در باب موضوعات مربوط به فن بیان با مثال‌هایی از اشعار کلاسیک، اشعار امروزی و نیز ترجمه‌هایی از اشعار شاعران کشورهای دیگر فراهم آورده و با سبک پخته و شیوای خویش به خواننده پیشکش کرده است.

کتاب حاضر مجموعه سروده‌های "مولانا ابراهیم بن شهاب‌الدین گلشنی" است به انضمام شرح احوال و آثار وی "ازهار گلشن" منظومه‌ای است نظیر"گلشن راز" که در همان وزن و در جواب سوال‌های چندی انشاء گردیده است .در کتاب حاضر ابیاتی چند از"ازهار گلشن" و آیات و احادیث موجود در آن جداگانه استخراج شده است .برخی مضامین کتاب عبارت‌اند از : "سیری در ازهار گلشن"، "سیمرغ"، "تمثیل"، "حقیقت انسان کامل"، "صفت درویش و کیفیت درویش"، "لطیفه" و "سوال" و "جواب".

مولانا ابراهیم بن محمد بن ابراهیم بن شهاب‌الدین گلشنی از عرفا و سخنوران و دانشمندان قرن نهم هجری از شاعران و گویندگانی بوده که در علم تفسیر و حدیث ماهر بوده و در کلام و تصوف از اساتید به شمار می‌رفته است. مثنوی «گلشن ازهار» او شبیه و نظیر گلشن راز و به همان وزن در جواب سؤال‌های چندی انشاء گردیده است.