کتابخانه مجازی ادبیات

جلال آل احمد از جمله متفکران نادری است که مرام و کلامش ملهم از فرهنگ ملی و مذهبی ایرانیان و جهت جهد و جهادش سوق‌دادن آنان به سوی استقلال سیاسی و فرهنگی و اقتصادی است. جلال در مقطعی می‌زیست و روالی را برای ارائه کارهایش برگزیده بود که برای رسانیدن پیام و وانهادن بار مسئولیت از دوش به اجبار در زیر لواها و لفافه‌های مختلف می‌نوشت؛ گاهی به صورت داستان، گاهی به صورت نقد و گاهی سفرنامه. در این کتاب نویسنده کوشیده تمامی اشارات و تنبیهات و وصایای او که به شکل پراکنده در موضوع «فرهنگ و هنر و ادب» به نگارش درآمده، جمع‌آوری کند. این فرهنگ شامل دقیق‌ترین و بی‌غرضانه‌ترین تعریف‌ها درباره رشته‌های هنری نظیر نقاشی، معماری، موسیقی، سینما، تئاتر و درباره رشته‌های فرهنگی و ادبی نظیر تاریخ، شعر، عرفان، تصوف و .... و در ضمن اظهارنظرهای جامع و قاطع درباره هنرمندان و ادیبان است.

جلال آل احمد از جمله متفکران نادری است که مرام و کلامش ملهم از فرهنگ ملی و مذهبی ایرانیان و جهت جهد و جهادش سوق‌دادن آنان به سوی استقلال سیاسی و فرهنگی و اقتصادی است. جلال در مقطعی می‌زیست و روالی را برای ارائه کارهایش برگزیده بود که برای رسانیدن پیام و وانهادن بار مسئولیت از دوش به اجبار در زیر لواها و لفافه‌های مختلف می‌نوشت؛ گاهی به صورت داستان، گاهی به صورت نقد و گاهی سفرنامه. در این کتاب نویسنده کوشیده تمامی اشارات و تنبیهات و وصایای او که به شکل پراکنده در موضوع «سیاست» به نگارش درآمده، جمع‌آوری کند.

محور اصلی مقاله حاضر رده‌بندی پژوهش‌های انجام‌شده در حوزه سبک‌شناسی فارسی و شناخت آسیب‌های این مطالعات است؛ با هدف شناسایی شاخه‌های مربوط به هر یک از مطالعات و پژوهش‌های انجام‌گرفته در سبک‌شناسی فارسی، بررسی کاستی‌‌های موجود در این حوزه و پیرو آن ارائه راه‌حل‌هایی برای خروج از وضعیت رکودی که سبک‌شناسی فارسی دچار آن است. بدین منظور، ابتدا مطالعات و پژوهش‌های مربوط به سبک‌شناسی در دو شاخه سبک‌شناسی تاریخی و صورتگرا دسته‌بندی شده است، سپس غلبه ذهنیت تاریخی، فقدان پشتوانه نظری و استفاده‌نکردن از دانش زبان‌شناسی در مطالعات سبک‌شناسانه، بریده‌بودن ارتباط متن از بافت موقعیتی‌اش بی‌توجهی به نقش یا کارکرد ویژگی‌های سبکی در درک و دریافت عمیق‌تر و بهتر متن و منفرد و سرگردان بودن پژوهش‌ها به عنوان آسیب‌های سبک‌شناسی فارسی تشخیص داده شده است. در پایان، توجه پژوهشگران به کارآمدی دانش سبک‌شناسی، شناخت و به کارگیری شاخه‌های جدید سبک‌شناسی و بازیابی ابزارهای مناسب جهت تجزیه و تحلیل متون فارسی آشنایی با مهم‌ترین رویکردهای سبک‌شناسی، صورتگرایی، نقش‌گرایی، زنانه، انتقادی، شناختی و تاریخی، و در اولویت قرار دادن سبک‌شناسی گونه‌ها را به عنوان راه حل‌های پیشنهادی ارائه شده است.

مقوله‌هاي نحوي در سبك پژوهي، به ويژه در شاخه‌هايي که به بررسي رابطه قدرت مي‌پردازند از جمله سبک‌شناسي انتقادي اهميت بسيار دارد. در تحقيق حاضر با طرح اين پرسش که ميزان قطعيت متن و قاطعيت نويسنده در نامه‌نگاري امام محمد غزالي چگونه است، به تجزيه و تحليل وجهيت (به طور خاص انواع وجه در مقوله فعل) در سبک نامه‌نگاري غزالي پرداخته و کارکرد اين مولفه سبکي را در رابطه بينافردي نويسنده و مخاطب بررسي نموده‌ايم. فرض تحقيق اين است که در نامه‌‌نگاري او متن از قطعيت بالايي برخوردار است و نويسنده به صاحبان قدرت از موضع اقتدار نامه نوشته است. اين پژوهش به روش توصيف آماري انجام شده و نتايج تحقيق نشان مي‌دهد که درصد بالاي وجه شناختي در کنار درصد بالاي وجه امري مجموعا تقويت‌کننده موضع اقتدار نويسنده در مقابل نهاد قدرت است. قطعيت بالاي متن در نامه‌نگاري غزالي در حالي که متاثر از موقعيت غزالي به عنوان عالم صاحب نام ديني و فقيه بزرگ شافعي است، بر افزايش اقتدار او نيز تاثيرگذار است. علاوه بر تاييد فرضيه پژوهش، نتيجه ديگر تحقيق اين است که در بافت علوم ديني، نحو محافظه کار برجسته است. هدف پژوهش اين است که بررسي ويژگي‌هاي سبکي در درون بافت موقعيتي متن و پرداختن به نقش يا کارکرد مولفه‌هاي سبکي را نشان دهد.