کتابخانه مجازی ادبیات

دیوان علی اکبر فرهمند آملی متخلص به "قاصر" با مقدمه علامه حسن زاده آملی در سال 1377 در انتشارات قیام قم به چاپ رسیده است

نظامی، پس از سرودن کتاب خسرو و شیرین، هفت یا هشت سال دست بکاری نزده و یا اگر زده است، اثری از آن موجود نیست. البته دیوان قصاید و غزلیات مختصری فعلا از او در دست هست ولی اولا این قصاید و غزلیات و قطعات پراکنده متعلق بتمام دوران زندگانی ادبی اوست و اگر بفرض متعلق به این دوره نیز می‌بود، چیز قابل توجهی بشمار نمی‌رفت. در هر حال نظامی هفت یا هشت سال پس از سرودن خسرو و شیرین، نوشتن لیلی و مجنون، سومین کتاب خمسه خود را آغاز می‌کند. در این کتاب، نظامی ضمن پرداختن بمقدمات، از حسودان و طاعنان و بدخواهان و شاعران بیمایه‌ای که با وی رقابت می‌کرده‌اند، گله بسیار می‌کند و ضمن این ابراز دلتنگی می‌گوید که در این مدت قصایدی ساز می‌کرده و غزل‌هایی میگفته و دیگران این آثار را از او می‌دوزدیده یا بتقلید ناقصی از آن می‌پرداخته‌اند. اما باز، از خلال سطور همین شکوه‌ها و شکایات نیز پیداست که در این مدت کار قابل توجهی نکره و اثری بوجود نیاورده است.

در مجموعه حاضر شرح احوال و نکات برجسته زندگی شخصیت‌های برجسته قوچان از حدود قرن چهارم هجری تا عصر حاضر فراهم آمده و به ترتیب حروف الفبای نام خانوادگی نظام یافته است .کتاب از دو بخش و چهار ضمیمه تشکیل شده است .بخش اول با عنوان((کلیات)) شامل مطالبی است درباره موقعیت جغرافیایی و تاریخ مختصر قوچان از قدیم الایام تا دوران معاصر، همچنین تاریخچه کوتاه فرهنگی این شهر .بخش دوم یا متن اصلی کتاب متضمن زندگی‌نامه یکصد و شانزده تن از مشاهیر قوچان است .ضمایم کتاب نیز شامل فهرست اسامی و معرفی کوتاه اشخاص دیگر است1 : خطاطان و خوشنویسان، 2 پهلوانان نامی قوچان، 3 نمایندگان قوچان از اولین دوره مجلس شورای ملی تا دوره بیست و چهارم، 4 رجال و مشاهیری که نویسنده به شرح حال و زندگانی آنها دسترسی نیافته است .کتاب با فهرست اعلام، و فهرست منابع و ماخذ به پایان می‌رسد .

در محیط دربار سلطان مسعود غزنوی، بی‌اعتمادی عمیقی در لایه‌های مختلف حکومت وجود داشت که زمینه انواع توطئه‌ها و فتنه‌انگیزی‌ها را فراهم می‌آورد. ابوالفضل بیهقی به کمک ابزارهایی هم‌چون عنصر داستانی «گفتگو»، کوشیده است به نحوی زیرکانه و پوشیده آن واقعیت‌ها را آشکار سازد و آنها را در بوته نقد قرار دهد. بیهقی با این انگیزه و هدف خاص از طریق گفتگو به توصیف دقیق شخصیت‌ها و روابط آنها پرداخته است. وی گاه از طریق بازگویی جملاتِ اشخاص در لابه‌لای گفتگوهایشان، آنها را قابل‌اعتماد یا غیرقابل اعتماد معرفی کرده است. هم‌چنین گاه فضای بی‌اعتمادی را از طریق گزینش‌ها و پاره‌های برگزیده خود از میان گفتگوی شخصیت‌ها منعکس کرده است. بیهقی معمولاً انتقاد خود را در لفافه‌ای از گفتگوهای دیگران می‌پیچد و از طریق گفتگوی آنها بسیاری از سیاست‌های اشتباه حکومت غزنویان و شخص مسعود را زیرکانه و غیر مستقیم برملا می‌کند.