57ceefb40dab7.PNG

توصیفی از گفتار دانش‌‏آموزان پایه اول ابتدایی در نظریه نقش‏گرای نظام‏‏ مند هلیدی: فرانقش متنی

مقاله حاضر کوششی است برای توصیف گفتار کودکان شش‏ساله، فارسی‏زبان و تهرانی در‏قالب نظریه نقش‏گرای نظام‏‏مند هلیدی و متیسن (2004) که از‏منظر فرانقش متنی این نظریه انجام شده است. ضرورت و اهمیت چنین پژوهشی از آن جهت است که با‏وجود اهمیت مطالعه گونه گفتاری در بررسی‏های زبانی، پژوهش‏های توصیفی درباره زبان فارسی و به‏ویژه گونه گفتاری این زبان و در‏حوزه گفتار کودکان، بسیار اندک‌اند. داده‏‏‌‏های مطالعه‏شده در این رساله، مشتمل بر بیش‏از 4200 بند خبری ساده و مرکب است. این داده‏‏‌‏های گفتاری متعلق به کودکان، از پژوهشی انجام‏شده در سال‏های 1380 تا 1384 با‏نام بررسی واژگان پایه در کودکان ایرانی استخراج و تهیه شده و از‏طریق بیان چهارده داستان مصوّر (آزمون تولیدی) از‏سوی بیست کودک فارسی‌زبان جدیدالورود به پایه اول دبستان در شهر تهران (شامل ده دختر و ده پسر انتخاب‏شده به‏طور تصادفی) به‏دست آمده‏‏اند. هر داستان با سه یا چهار تصویر رنگی و گویا نمایش داده شده است. نتایج این پژوهش نشان می‏دهد که: الف) نود درصد از بندهای گونه گفتاری زبان فارسی در کودکان، ساده و ده درصد دیگر، مرکب‌اند؛ ب) میزان بروز آغاز‏گرهای تجربی نشان‏دار در گونه گفتاری زبان فارسی در کودکان، هجده درصد است؛ ج) حذف ضمیر فاعلی در گونه گفتاری کودکان، تمایلی غالب، بی‏نشان و حدود 55 درصد است؛ د) در گونه گفتاری کودکان، میزان کاربرد آغاز‏گرهای مرکب/ چندگانه، سی درصد است؛ ه) در توالی‏‏های آغاز‏گرهای مرکب/ چندگانه در گونه گفتاری زبان فارسی در کودکان، این سلسله مراتب مشاهده شده است: متنی ـ تجربی (98 درصد(< بینافردی ـ تجربی (5/1 درصد(< متنی ـ بنیافردی ـ تجربی (1 درصد)؛ و) آغاز‏گر متنی در 98 درصد از آغاز‏گرهای مرکب/ چندگانه به‏کار رفته است؛ ز) فراوان‏ترین آغاز‏گر متنی، کلمه «بعد» و گونه‏‏هایش و پس‏از آن، کلمه «دیگر» و گونه‏‏هایش بوده است؛ ح) در بندهای پیرو، آغاز‏گر متنی بیشتر «که» است و پس‏از آن، «تا» بسیار کمتر به‏کار رفته است؛ ط) در گونه گفتاری کودکان، کاربرد آغاز‏گر بینافردی در آغاز‏گرهای مرکب/ چندگانه تنها دو درصد است.

منابع مشابه بیشتر ...

613771cf9dd55.jpg

دستور زبان عامیانه فارسی و بررسیهای تازه در دستور زبان فارسی

تقی وحیدیان کامیار

تقی وحیدیان در مقدمه کتاب می‌گوید: این رساله شامل قواعد زبان عامیانه فارسی است یعنی زبانی که فارسی زبانان امروز به آن حرف می‌زنند. در این رساله برای استخراج قواعد زبان عامیانه ابتدا نثر ساده و خودمانی بعد از مشروطیت را مورد نظر قرار گرفته است. بخصوص نثرهایی که عینا به زبان مردم بود. پس از آن در گفتار مردم دقت کردم و در حقیقت بیشتر قواعد را از گفته‌های مردم گرفتم و این بهتر بود، زیرا قواعد زبان را از زبان گفتاری با اطمینان کامل می‌توان گرفت و خط (به خصوص خط فارسی). گفتن دو نکته ضروری است: اول اینکه در این دستور بیشتر قواعد مختص زبان عامیانه گرد آمده و قواعدی که میان زبان عامیانه و لفظ قلم مشترک بوده باختصار ذکر شده. دوم اینکه ضمن مطالعه در دستور زبان عامیانه با این نکته برخوردم که بعضی از قواعد زبان در دستورهای زبان فارسی ناقص یا نادرست است که در این رساله نظر اصلاحی خودم را آورده ام.

597768798b1af.jpg

زبان و شناخت

الکساندر لوریا

کتاب پیش رو آخرین اثر الکساندر روماتوویچ لوریا (1902- 1977میلادی) روانشناس نامدار روس و بیانگر دیدگاه او درباره زبان و ارتباط آن با عصب روان شناسی است. در فصول مختلف این کتاب که در طول مدت زندگی علمی و حرفه ای وی و بر اساس مبانی نظری و پژوهشی متعدد شکل گرفته است، مسئله زبان و آگاهی، کلمه و ساختار معنایی آن، تکامل معنای کلمه در جریان رشد فردی، بررسی رشد مفهوم، بررسی عینی حوزه های معنایی، رشد و تکامل نقش گفتار در فرآیندهای ذهنی، گفتار درونی، ساختار نحوی و معنایی جمله، اشکال پیچیده کلام، تولید گفتار، زبان گفتاری و زبان نوشتاری، درک اجزای کلمه، متن و زیرمتن، فرآیند استنتاج، تولید گفتار در مغز و اختلال آن، اختلال درک گفتار در مغز هریک به تفصیل و با ذکر شواهد و نمونه های بالینی و تجربی مورد بحث و بررسی قرار گرفته اند. این کتاب با ترجمه حبیب الله قاسم زاده بر مبنای نسخه انگلیسی در سال 1368 توسط انتشارات انزلی در دسترس علاقمندان قرار گرفت.