کتابخانه مجازی ادبیات

در این کتاب، نخست ادیان باستانی کردها معرفی می‌شود، سپس شرحی از فرقه‌های مختلف صوفیه فراهم می‌آید .معرفی بنیان گذاران و آداب طریقت فرقه‌های"قادریه"، "نقشبندیه" و "حقه" از دیگر مطالب کتاب است .

این کتاب حاصل تحقیقات و مطالعات عده زیادی از دانشمندان و پژوهشگران اروپایی است که در خلال دو قرن اخیر درباره فرهنگ و زبان و آداب و رسوم کردها تحت عنوان کردشناسی به عمل آمده و چهار نفر از نویسندگان سرشناس کرد به نام‌های پروفسور قناتی کردو، دکتر جمال نیز، استاد مسعود محمد و استاد عبدالرحمن حاج معروف در قالب یک مقدمه و سه بخش، گردآوری و به رشته تحریر درآمده است. در این یادداشت‌ها تا آنجا که به کردشناسی ارتباط داشته، کوشش شده که بر اساس دانش زبان‌شناسی در مورد لهجه‌های مکری، زازا، لری، کرماشانی، کلهری و کرمانجی شرقی تحقیق نماید. برای این منظور پاره‌ای از حکایات را مانند مم‌‌وزین، ناصر و مال مال، زنبیل فروش و ابیات عبدالرحمن پاشای بابان را گردآوری نموده و این متن‌ها با حروف عربی و لاتین و با ترجمه آلمانی در 1905 منتشر کرده است.

این کتاب به بیان پیشینه و تاریخ پرکشاش ناحیه مکریان در گذشته کردستان می‌پردازد، به‌ویژه در عصر صفویه که مردم این ناحیه شاهد پردردسرترین دوران بوده است. در این دوره دولتی ملی پس از سال‌ها در ایران شکل گرفت که به علت ماهیت شیعی این دولت و سعی بلیغ در ترویج آن و همچنین مسائل سیاسی و اراضی با دولت عثمانی که داعیه خلافت جهان اسلام و رهبری آن را داشت، مشکلاتی پیدا کرد که در طول مدت حکومت دوست‌ساله صفویه بر ایران همیشه بر مناسبت‌های فیمابین دولتین سایه افکنده بود. کردستان بنا به دلایل بسیاری در این میان به ماجرا کشانده شد و در بطن موضوع قرار گرفت.

در میان زبان‌هایی که در حوزه واژگانی بر زبان عربی تاثیر گذاشته و واژه‌‌های فراوانی از آن به عربی واردشده زبان فارسی بیش از همه قابل اعتناست و از این رهگذر، عناصر مربوط به فرهنگ و تمدن ایرانی هم فراوان به زبان و فرهنگ عربی راه یافته است. قاموس لسان العرب ابن منظور بسیاری از این عناصر را در خود جا داده است. از میان واژه‌های معربی که در لسان العرب به کار رفته واژه کمیاب «سفنجقانیه» با پیشینه دراز تاریخی‌اش توجه ما را به خود جلب کرد. در این مقاله با تکیه بر شکل معرب واژه سپنجگانی (= سفنجقانیه؛ که در لسان عرب آمده است) و تکیه بر متون و ارائه شواهد قاموسی و منابع تاریخی، مقاله حاضر تلاش دارد تا به پیشینیه این واژه و تحولات معنایی آن بپردازد و گوشه‌ای از فرهنگ و زبان دیرین ایران را نشان دهد.