کتابخانه مجازی ادبیات

در میان کتب و رسائل پرارزش و محققانه زکریای رازی، کتاب «المنصوری» هم به لحاظ حجم نه‌چندان زیاد و هم به لحاظ جامعیت و ارائه مطالب در ده بخش اهمیت فراوانی دارد؛ بنابراین از دیرباز مورد توجه اهل فن در سراسر جهان اسلام و نیز اروپا قرار گرفته است. جایگاه ممتاز این کتاب و ضرورت دسترسی آسان به مفهوم و معنای اصطلاحات و لغات به‌کار برده‌شده در این کتاب را ایجاب می‌نمود؛ بنابراین کوشش‌هایی در این‌باره صورت گرفته که از جمله آنها باید به کتاب «مفید العلوم و مبید الهموم» اثر احمد بن محمد (ابن حشا» از حکیمان قرن هفتم مغرب اسلامی اشاره کرد که لغت‌نامه و فرهنگ اصطلاحات کتاب «المنصوری» را تهیه و تدوین نمود. کتاب حاضر ترجمه کتاب «مفید العلوم و ....» است.

همه آثار غزالی همانند احیاءالعلوم و کیمیای سعادت مفصل و پرحجم نیست، بلکه قسمتی از آنها رساله‌های کوتاه و مختصری هستند ولی پرمایه و پرمحتوا. از جمله رساله «الرسالة الدینیة» که ترجمه آن در این کتاب آمده و در انتساب آن به غزالی شک و تردیدی وجود ندارد. وی در این رساله یکی از مصادر مهم شناخت و معرفت آدمی، یعنی طریقه الهام و اشراق یا علم لدنی را مورد بحث و تجزیه و تحلیل قرار داده است. وی در این رساله نخست به بیان تعریف علم و عالم و معلوم پرداخته و آنگاه درباره نفس و روح انسان و تجرد و بقای آن و تمایز آن از بدن و نفس حیوانی و فرق میان اینها سخن به میان می‌کشد، سپس اقسام علوم و دانش‌ها را مورد بحث قرار داده و آنگاه به بررسی راه‌های گوناگون و طرق مختلف کسب علم و معرفت می‌پردازد.

هذا الکتاب من أعظم الکتب فی تراجم الصالحین من أمة سید المرسلین. و هو کتاب حسن معتبر في التراجم، و موسوعة في تاریخ النساك والزهاد، و يشتمل على زهاء 800 ترجمة، و يتضمن أسماء جماعة من الصحابة والتابعین و من بعدهم، و من الأئمة الأعلام المحققين والمتصوفة والنساك في عصره، مع بعض أحاديثهم وكلامهم. و بعد المقدمة عن الأولياء والتصوف، ابتدأ بترجمة ابی بکر وباقي الخلفاء الراشدين، ثم زهاد الصحابة وأهل الصفة، ثم التابعين وتابعيهم، ثم من يليهم إلى عصره ويعتبر أجمع كتاب وصلنا في تراجم النساك والزهاد من الصحابة والتابعين حتى أوائل القرن الخامس الهجری. مؤلف هذا الکتاب ابونعیم الاصبهانی الحافظ الکبیر، ذوالتصانیف المفیدة، الکثیرة الشهیرة، منها هذا الکتاب فی مجلدات کثیرة دلت علی اتساع روایته و کثرة مشایخه و قوة اطلاعه علی مخارج الحدیث و شعب طرقه.

هذا الکتاب من أعظم الکتب فی تراجم الصالحین من أمة سید المرسلین. و هو کتاب حسن معتبر في التراجم، و موسوعة في تاریخ النساك والزهاد، و يشتمل على زهاء 800 ترجمة، و يتضمن أسماء جماعة من الصحابة والتابعین و من بعدهم، و من الأئمة الأعلام المحققين والمتصوفة والنساك في عصره، مع بعض أحاديثهم وكلامهم. و بعد المقدمة عن الأولياء والتصوف، ابتدأ بترجمة ابی بکر وباقي الخلفاء الراشدين، ثم زهاد الصحابة وأهل الصفة، ثم التابعين وتابعيهم، ثم من يليهم إلى عصره ويعتبر أجمع كتاب وصلنا في تراجم النساك والزهاد من الصحابة والتابعين حتى أوائل القرن الخامس الهجری. مؤلف هذا الکتاب ابونعیم الاصبهانی الحافظ الکبیر، ذوالتصانیف المفیدة، الکثیرة الشهیرة، منها هذا الکتاب فی مجلدات کثیرة دلت علی اتساع روایته و کثرة مشایخه و قوة اطلاعه علی مخارج الحدیث و شعب طرقه.