کتابخانه مجازی ادبیات

کتاب حاضر متن کامل سخنرانی دانشمند بزرگوار استاد جلال الدین همایی درباره مبعث حضرت پیغمبر اکرم (ص) به ضمیمه قصیده منقبت حضرت امیرالمومنین علی ابن ابیطالب (ع) که در سال 1344 توسط کتابفروشی فروغی منتشر شده است.

قصیده بُرده سروده بوصیری مشهورترین مدیحه نبوی عربی در 161 بیت در ده بخش پیرامون فضائل و ویژگیهای درخشان پیامبر گرامی اسلام می باشد. این اثر شکوهمند از همان آغازین سالهای پس از سرایش مورد توجه گسترده ادیبان، شاعران، هنرمندان و توده عظیم امّت مسلمان در سراسر جهان قرار گرفت که ترجمه و شرح برده به زبانهای مختلف فارسی، ترکی، اردو، انگلیسی، آلمانی، فرانسوی، اسلاوی و بوسنیایی از نشانه های این اقبال جهانی است. در عصر حاضر احمد شوقی مصری در معارضه با بُرده قصیده ای بنام نَهجُ البُردَه در 190 بیت سروده است. هدف این نوشتار شرح تطبیقی دو قصیده ذکر شده است. شرح تطبیقی نیازمند اطلاعات و مطالعات فراوانی است، لذا پس از توضیحات کافی پیرامون مدائح نبوی، ضمن گذری اجمالی بر زندگی، احوال و افکار، آثار و اسلوب سرایندگان قصائد، تلاش شده، ابیات برده و نهج البرده با قلمی روان ترجمه و سپس شرح گردد. آنگاه به مقایسه هر دو قصیده و نقد هر یک با معیارهای علمی و ادبی رایج پرداخته شده. نتیجه تحقیق و تطبیق، برتری برده بوصیری را به وضوح تمام نشان می دهد.

أخذ رویکرد تطبیقی درگستره علوم انسانی سابقه طولانی دارد؛ امّا ادبیّات تطبیقی درمفهوم جدید کلمه، یکی از رویکردهای نوین است که حاصل مدرنیسم و مبتنی بر نگرش جدید به ادبیّات است. وضعیّت موجود مطالعات میان‌رشته‌ای در روزگار و جامعه ما با وضعیّت مطلوب فاصله قابل تأمّل دارد. موانع فراوانی،کارآیی و اثربخشی مطالعات تطبیقی را در ادبیّات کاهش می‌دهند. حصرگرایی، تصویر تحویلی‌نگر از آن، آفت ظاهرگرایی در فرایند تطبیقی، آفت مقایسه و بسنده‌کردن به مقام توصیف و عدم اهتمام به تبیین از اهم این موانع هستند. این مختصر نه برای گره‌گشایی از این معضل، که البته به جای خود سودمند است؛ بلکه کوششی است در حدّ وسع تا ضمن تبیین موانع یا آفت‌ها، به راه‌های برون‌رفت از خطاها من‌جمله پدیدارشناسی، کثرت‌گرایی، أخذ رویکرد غیرمستقیم و ... بپردازد.