در اين مقاله سعي بر اين شده است که روابط همه جانبه ايران و هند و خصوصا روابط متقابل فرهنگي اين دو کشور را مورد بررسي قرار دهيم. هر چند که مردم ايران و هند چه در زمينه تاريخي و ادبي و چه در زمينه معماري و هنر و موسيقي روابط تنگاتنگي داشتهاند اما در اين مورد سهم انديشههاي عرفاني بسيار در خور توجه است. از اين نظر در اين مقاله بيشتر به تاثيرات متقابل تفکرات عرفاني هند و ايران اسلامي پرداخته شده است. ليکن متأسفانه اين رابطه بسيار نزديک، پس از عصر بابريان رو به ضعف نهاد و اميدواريم که بار ديگر در اثر کوشش فرهنگ دوستان هر دو کشور، اين روابط فرهنگي از نو احيا گردد.
زبان مجموعه ای قراردادی از سمبل های صوتی است و چیزی نیست که به طریقی ناگهانی به وجود آمده باشد. تکامل زبان با تکامل خود انسان همگام بوده و تحقیق در پیدایش آن با تحقیق در زندگی انسان توام است. بسیاری براین باورند که همه زبانها از یک زبان اصلی منشعب گردیده و به تدریج شباهت خود را به زبان مادری از دست داده است. همه کسانی که با زبان یا آموزش آن سروکار دارند به احتمال زیاد این داستان کتاب مقدس را شنیده اند که: وقتی تمامی ساکنین کره زمین از یک زبان واحد چند کلمه ای استفاده می کردند انسانها در یک دشت بزرگ گرد هم آمدند و گفتند: بیایید برای خود شهر و برجی به بلندای آسمان بسازیم، و بدین ترتیب برای خود نامی باقی گذاریم. آنگاه خداوند به شهر و برج آنها درآمد و گفت"اگر انسان با داشتن یک زبان واحد بتوان برای اولین بار این چنین کار خطیری را انجام دهد بی شک بعدها نیز می تواند هر تصمیم دیگری را نیز عملی نماید. از این رو زبانشان را در هم و برهم می کنم تا قادر به درک گفتار یکدیگر نباشند".و آنگاه خداوند آنها را به سراسر کره خاکی پراکند تا بدین ترتیب آنها از ساختن شهر خویش صرفنظرکنند. این برج را برج بابل نامیدند. زیرا خداوند زبان آنها را درهم و برهم کرده بود...
کتاب حاضر مجموعه اشعاریست متضمن غزل و مثنوی و رباعیات و چند چکامه در توحید و عشق و محبت و بر سیر و سلوک عرفانی سروده شده است. مولف کتاب سیدنقی عدل طباطبایی متخلص به مفتون است و این مجموعه اشعار در سال 1363 توسط سیدعباس عدل طباطبایی منتشر شده است
ابومحمد بن ابی نصر بن روزبهان فسایی شیرازی روزبهان بقلی معروف به شیخ شطاح و شطاح فارس، عارف و دانشمند سده ششم و هفتم سرسلسله روزبهانیان بود. مریدان وی از میان طبقات مختلف از جمله بزرگان و علما، صاحبان مشاغل و زنان بودند و گویند که حتی نجمالدین کبری گاه کسانی را از خوارزم برای تربیت نزد وی میفرستاد. در این کتاب ابتدا مقدمهای درباره تصوف گفته شده و سپس در بخش دوم کتاب، تحقیقی درباره زندگی شیخ روزبهان آورده شده است. در این بخش درباره احوال شخصی او، تصوف و بنیاد طریقتش، وابستگان شیخ اعم از استادان، پیران و مرشدان و معاصرانش، و آثار منثور او مطالبی ارائه شده است. بخش سوم کتاب اختصاص به گردآوری اشعار شیخ دارد که در بخشهای قصاید، مثنویات، غزلیات، قطعات، رباعیات و دوبیتیها و مفردات انجام شده است.
یکی از مهمترین و معروفترین آثار ضیاءالدین نخشبی کتاب «سلک السلوک» است. این کتاب از قدیم الایام میان عرفای هند مشهور بوده است. این کتاب دارای یک مقدمه و 151 سلک است. چنانکه خود مؤلف هم در مقدمه بدان اشاره دارد، در تألیف کتاب چندان مقید در ترتیب فصول و ابواب نبوده است، بدان معنی که چند سلک اولیه را به اصطلاحات عرفانی و سپس چند سلک به مسائل اخلاقی اختصاص داده است؛ ولی در میان سلکهای اخلاقی گاهی سلکهایی آمده که از اصطلاحات صوفیانه بحث میکند. سلکهای اواخر کتاب به شرح حال و کلمات چند تن از مشایخ صوفیه تخصیص یافته و سرانجام آخرین سلک کتاب در مورد اولیاء و اقطاب و برگزیدگان است. افزون بر این گاهی مؤلف یک سلک را به چند موضوع اختصاص داده است و در یک سلک شرح سه تا چهار موضوع عرفانی را گنجانیده است.