کتابخانه مجازی ادبیات

ترجمه حاضر شرحی است از "احمد بشیردار "به زبان انگلیسی بر مثنوی "گلشن راز جدید "سروده "اقبال لاهوری "که همراه با مثنوی دیگری از او به نام "بندگی‌نامه "در یک مجلد انتشار یافته است .اقبال در این مثنوی برخلاف "گلشن راز "سروده "شیخ محمود شبستری "در برابر تقدیر و سرنوشت بی‌ترحم، به فلسفه رضا و تسلیم تن در نمی‌دهد، بلکه با طرح و دفاع از نظریه "خودی"، یعنی هسته مرکزی اراده پر قدرت انسان، نه تنها از جهان ماده و محسوسات به زوایای تاریک روح نمی‌خزد، بلکه فعالانه در جریان زمان غوطه می‌خورد تا مسیر آن را به سوی نیازهای بشری باز گرداند .مثنوی "بندگی‌نامه "نیز تعبیری است از وضع جامعه مسلمانان که تحت انقیاد سیاسی و فرهنگی امپریالیسم غرب قرار گرفته‌اند .اقبال در این مثنوی، زبانی گزنده دارد .

کتاب حاضر شامل مجموعه ای از مفاهیم و تعبیرات عرفانی محیی الدین است که بر اساس کتابهای موجود وی، به خصوص فتوحات مکّیه و فصوص الحکم و تفسیر القران و التجلیات الهیه و ترجمان الاشواق تنظیم شده است. برای این کار مدت چهار سال به مطالعه آثار ابن عربی و گردآوری اصطلاحات عرفانی وی و فیش برداری آن پرداخته و پس از آن با مراجعه مجدد به منابع کار ترجمه این اصطلاحات آغاز شد و پس از آن مفاهیم عرفانی را بر اساس حروف الفبا تنظیم و تدوین کرده و در پاورقی هرجا لازم بوده توضیح یا توضیحاتی درباره آن مفاهیم داده شده است.

خواجه ضیاءالدین نخشبی متخلص به نخشبی یا ضیاء نخشبی از نویسندگان و شعرای معروف قرن هشتم است که از او آثار نسبتاً زیادی در دست است. وی اصلا از مردم نخشب یا نسف (نزدیک سمرقند) بود و از آنجا در روزگار جوانی به هندوستان رفت و در شهر بداؤن سکنی گزید و به سال 751 درگذشت. «افسانه گلریز» کتابی است در سرگذشت معصوم شاه و دختری به نوشابه که از جمله کتب بسیار معروف ضیاء نخشبی شمرده می‌شود و به نثری آراسته به اشعار و احادیث و اخبار نگارش یافته و طبعی از آن با مقدمه انگلیسی به سال 1913 در کلکته انجام گرفته است. این کتاب در واقع چاپ عکسی از همان چاپ کلکته است.

نویسنده این کتاب «ضیاءالدین نخشبی» از عرفا و ادبای قرن هشتم هجری است. او در اواخر قرن هفتم در شهر «نخشب» یکی از شهرهای قدیمی ایران در ماوراءالنهر به دنیا آمد؛ در جوانی عازم هندوستان شد و به یکی از طریقه‌های صوفیه، یعنی سلسله «چشتیه» که در آن روزگار مهم‌ترین طریقه عرفانی هند بود پیوست. «طوطی‌نامه» از مجموعه‌های معروف داستان‌های مختلف به زبان فارسی است که روایت‌های گوناگونی از آن با نام‌های «چهل طوطی» و «جواهر الاسمار» در دست است. این مجموعه اصل هندی دارد و به زبان سانسکریت، «شوکه سیتتی» یا «هفتاد داستان طوطی» نامیده می‌شود. این کتاب که در سال 1342 به دو زبان انگلیسی و فارسی در کتابخانه اسدی تهران منتشر شده است.