بلاشک حکیم نظامی گنجوی یکی از ارکان شعر فارسی به شمار است. بهترین دلیل بر این مدعا پیروی گروه زیادی از شاعران بعدی، از وی است. برای مثال می‌توان از نظیره‌های مخزن‌الاسرار که در ایران و هندوستان و عثمانی (ترکیه) سروده شده‌اند به اینها اشاره کرد. مثنویهای پنجگانه وی که به پنج گنج اشتهار یافته است اکثر آنها به استدعای سلاطین روزگار واقع شده که امیدواری آن را که نام ایشان به واسطه نظم وی بر صحفه روزگار بماند، استدعا نموده‌اند و اکثر آنها به حسب صورت افسانه است اما از روی حقیقت، کشف حقایق و بیان معارف را بهانه است. به یک بیان حکیم نظامی از نظر ادبی همان نقشی را ایفا کرد که حکیم فردوسی پیش از او ایفا کرده بود، ولی در بعدی دیگر. فردوسی کوشید تا زبان را در غالب شعر حماسی حفظ کند و آنچنان موفق بود که نه تنها زبان فارسی، بلکه شعر حماسی را نیز به اوج رساند. اما نظامی که قسم یاد کرده بود تا کار فردوسی را تکرار نکند، ترکیبی از آنچه فردوسی در حماسه رزمی و شاعران عهد نظامی در غزل فراهم کرده بودند بدست داد و حاصل این ترکیب «حماسه بزمی» است.

منابع مشابه بیشتر ...

658982692aa2c.jpg

سرایندگان شعر پارسی در قفقاز

عزیز دولت آبادی

این کتاب دارای چهار فصل و مجموعا دربرگیرنده زندگی و آثار ۲۲۷ نفر از پارسی سرایان قفقاز است. هر فصل به شاعران یک منطقه قفقاز (آران، ارمنستان، داغستان، گرجستان) اختصاص یافته است. نخستین شاعری که زندگی و احوالش در این مجموعه معرفی شده، «ابوالعلای گنجه ای» متوفی به سال ۵۵۴ ه.ق و آخرین آنها، «ناظم ایروانی» متولد سال ۱۳۴۲ ه. ق است. در پایان کتاب نیز فهرست ماخذ و منابع به ترتیب الفبایی تخلص یا نام مولفان آمده است.

654cb94abd8f7.jpg

هفت نگار در هفت تالار: گزارشی از هفت پیکر نظامی

علیقلی محمودی بختیاری

چون پایه این دفتر بر تلاشی "نمادین" است و خواست انجامین: نمودن "نماد" است نه شکافتن آن، و نمایش راز است نه گشایش آن، و این دفتر، نه از پی پزوهش در آثار نظامی است که برای نمایش "نماد" است، تا برانگیزاننده اندیشه پژوهشگران گردد از این رو باز نمودن نکته هایی اجتماعی، بایسته می نماید. نکته در خور نگاه اینست که: بیشتر پژوهشگران روزگار ما، جهان و رویدادهای گذشته را با ترازوی قرن نوزدهم و بیستم می سنجند و با حال و کار گذشتگان، از این دریچه نگاه می کنند و به ناچار همه می لغزند و لغزیده اند و سبب گمرهی های فراوان نسلهای جوان روزگار ما شده اند. اگر به این نکته توجه داشته باشیم و هر پدیده را با ترازوی زمان خودش بسنجیم، کهر بهنجار انجام داده این و جدول ارزشهای ویژه ای برایمان پدیدار می گردد. خردمندانی چون نظامی، در دل تاریکی زیسته اند و با تلاشی پیکارگونه روزنه هایی به سوی روشنایی باز کرده اند. گاه در میان سخنانشان بدسگالیهایی به چشم می خورد که هول انگیز است و اگر با چشم باز و با شناخت روزگار آنان و با ترازوی زمانشان، آنها را ننگریم و نسنجیم درباره آنان ستمکارانه داوری کرده ایم...

دیگر آثار نویسنده بیشتر ...

5852506dde66f.PNG

نگاهی به کتاب استاد و فرزند برومند او

غلامرضا رضائی

این کتاب همانطور که در پیشگفتار نویسنده می‌خوانیم «شامل چند مقاله و نامه و مصاحبه‌ای است در بزرگداشت علامه فقید ـ استاد محمدتقی شریعتی مزینانی ـ و فرزند برومند او: متفکر و نویسنده بزرگ اسلامی، شادروان دکتر علی شریعتی آ به قلم مؤلف ـ که از دوران نوجوانی خود به شاگردی استاد و دوستی و همکلاسی و همرزمی فرزند بزرگوارش مفتخر و مباهی بوده، به رشته تحریر درآمده است». دکتر حسین رزمجو، استاد دانشگاه فردوسی مشهد، انگیزه جمع‌اوری چنین مجموعه‌ای را روشن نمودن زوایای نادیده و ناگشوده ابعاد فکری این دو بزرگوار که باعث سوءتفاهم‌ها و کج فهمیهای غافلان و سوءاستفاده های مغرضین بوده و هست، ذکر می‌کند.

پژوهش‌ها/پژوهش‌های عمومی ادبی
مقاله