امروز دیگر بر کسی پوشیده نیست که غیاث الدین ابوالفتح عمر بن ابراهیم خیامی از بزرگترین دانشمندان زمان خویش بوده است. وی در علوم ریاضی، فیزیک و نجوم سرآمد بوده و از نظر اکتشافاتش در علم جبر و مقابله و طبقه بندی منظم و بحث و تحقیق در این معادلات، به شخصیتی شاخص و مطرح جهانی بدل شده ولی متاسفانه تا چند دهه قبل اهمیت و ارزش مقام علمی او بر ایرانیان و سایر ملل جهان مجهول مانده بود. متن اصلی این رساله به زبان عربی در کتابخانه های معتبر دنیا موجود است. برعکس تبلیغات سوئی که درباره خیام و خوشباشی و شرابخوارگی او رایج شده، وی مردی دیندار، موحد و معتقد بوده و این نکته از همین رساله نیز برمی آید. رساله حاضر تحقیقی است در زمینه تتبعات خیام در باب علم جبر و حل معادلات درجه سوم که در سه بخش تنظیم شده است: علم جبر و مقابله متعلق به دوره دانشمندان اسلامی قبل و بعد او، اکتشافات خیام در جبر و مقابله و استفاده دانشمندان مغرب زمین از جبر و مقابله خیام. هدف مولف این کتاب، دکتر جلال مصطفوی، طبیب و مهندس شیمی معاصر، بیشتر این بوده است که با تطبیق علم جدید با متن اصلی کتب ریاضی قدیم ایران، ثابت نماید که علم جبر و مقابله را که به نام دانشمندان غرب مشهور شده، از ایران و از کسانی چون خیام نشأت گرفته است. این کتاب ارزشمند به همت انجمن آثار ملی در سال 1339 به همت انجمن آثار ملی به زیور طبع آراسته شد.
رباعيات خيام مجموعه شعرهاي عمر خيام در قالب رباعي است كه در سدههاي پنجم و ششم هجري به زبان فارسي سروده شدهاند و عمدتاً بيانگر ديدگاههاي فلسفي او ميباشند. به دليل آنكه اين اشعار از منابع گوناگوني گردآوري شدهاند، در صحت بعضي از آنها نظر يكساني وجود ندارد. با اين حال مضمون رباعيات خيام را به طور كلي ميتوان به پنج بخش تقسيم كرد: ۱. رازهاي جهان هستي؛ ۲. ناگزيريهاي زندگاني (سرنوشت، بيوفايي دنيا، مرگ و خاك و گِل ما)؛ ۳. پرسشها؛ ۴. چگونگي زندگاني اجتماعي؛ ۵. دَمهاي خوش زندگاني؛ ...مرحوم كيوان قزويني شرح عرفاني مبسوطي بر رباعيات خيام نگاشته و ساحت او ر از آلودگي دنياپرستان پاك گردانيده است. در اين كتاب چهارصد رباعي خيام با شواهد و امثله فارسي و عربي, به گونهاي مفصل شرح داده شده است
کتاب جبر و مقابله نخستین اثر علمی برجایمانده از محمد بن موسی خوارزمی، ریاضیدان بزرگ ایرانی در علم حساب و جبر و مقابله است. کتابی که در آغاز قرن سوم هجری به همت و ابتکار این ریاضیدان ایرانیتبار به زبان عربی تصنیف شده و به فرهنگ رو به گسترش اسلامی رونقی تازه بخشید. استقبال گرم و کمسابقهای که در محافل علمی روزگار خوارزمی و مآخذ قرنهای بعد از وی از این کتاب ریاضی به عمل آمد، مهر تأییدی شد که بر نفاست کتاب و کفایت نویسندهاش نقش بست و زمینه نیکنامی و جاودانگی نویسنده و نوشته او را در سراسر گیتی فراهم کرد.
هدف از تالیف این کتاب شناساندن طب قدیم ایران و شخصیتهای علمی و پزشکی ابن سینا به کلیه علاقمندان آن به ویژه دانشجویان پزشکی و پزشکان و استادان دانشگاههای پزشکی و نیز مقایسه طب قدیم ایران با پزشکی نوین است. منظور از این شناسایی تنها این نیست که یکی از مفاخر بزرگ علمی و ملی خود را معرفی کرده و فخر فروشی کنیم. بلکه هدفی عالیتر و نظری بسیار وسیع تر داریم و آن جلب توجه عموم محافل پزشکی به اسراری از طب قدیم ایران ضمن اشاره به گوشه هایی از تاریخ تحولات پزشکی است. انجام این امر را برای رفع نقایص و نقاط ضعف پزشکی کنونی لازم، بلکه واجب می دانیم...