امیر نجمالدین حسن بن علاء سجزی، معروف به خواجه حسن دهلوی (۶۴۹ –۷۳۷ هجری) از عارفان و شاعران بزرگ پارسی گوی قرن هفتم و هشتم هجری در هندوستان است. او که به سعدی هندوستان مشهور شده بود کاتب محمد بن احمد بن علی دهلوی ( 633-725 ) معروف به شیخ نظام الدین اولیا از مشایخ قرن هشتم و اعاظم عرفای هندوستان بود. کتاب فوائد الفواد که ملفوظات روح افزای سلطان المشایخ حضرت خواجه نظام الدین اولیا بدایونی عنوان شده است مشتمل بر 5 جلد است که به ترتیب از: 34 مجلس، 38 مجلس، 17 مجلس، 67 مجلس و 32 مجلس تشکیل شده اند. این مطالب از شعبان 707 هجری تا شعبان 722 هجری تاریخگذاری گشته اند. کتاب پیش رو با تصحیح محمد لطیف ملک در سال 1966 درلاهور به چاپ رسیده است.
در دوران پیروزی انقلاب اسلامی ایران این توفیق را یافته ایم که شهرداران و مسئولان خدمات به مردم، در کلیه سطوح لشکری و کشوری فراتر از وظایف عادی خود، گامهایی در راه اعتلای فرهنگ و اندیشه جامعه بر می دارند و با تلاشهای مناسب علمی و هنری، ایران را در جهان و در مقابل تاریخ سرافراز می کنند. امروز شایسته آن است که در روند تفکرات اسلامی و انقلابی ایران انسانهای لایق و برجسته تاریخ این مرز و بوم را به نسل خودمان و به جهانیان بشناسانیم و با برگزاری یادبودها و نوشتن مقاله و تهیه فیلمها بدین وسیله توطئه های امپریالیسم را در رابطه با محو فرهنگ جهان سوم خنثی نماییم؛ این خود انقلابی است در مسیر انقلاب اسلامی ایران......موضوع کتاب حاضر رجال اصفهان در علم و عرفان و ادب و هنر است که شامل رجال فقه و حدیث و تفسیر، رجال حکمت و فلسفه و عرفان و تصوف است و توسط سیدمحمدباقر کتابی تالیف شده است.
کتاب حاضر تالیف امیرکمال الدین حسین بن مولانا شهاب الدین اسمعیل طبسی گازرگاهی هروی از عارفان و صوفیان و شاعران درجه دوم قرن نهم هجری قمری است که به غلط تالیف آن را به سلطان حسین بایقرا فرمانروای هنرپرور تیموری نسبت داده اند، الا اینکه یا مولف در تالیف آن سفارش و سلیقه خاص سلطان حسین را مدّنظر داشته و آن را به نام وی پرداخته و یا اینکه دیگران تالیف آن را به خطا به سلطان حسین نسبت داده اند. مجالس العشاق را نمی توان از جهت تاریخ مورد بررسی قرار داد و بر آن ارزش و اعتباری قائل شد تنها وجهی که می شود بر آن داد این است که نویسنده سعی کرده ضمن سود بردن از شایعات سائره در باب آثار ادبی ادبا و شعرا، چاشنی زیباشناختی را بر آن بیفزاید، لذا مجالس العشاق نوعی تفسیر ادبی است، و چون از منظر فلسفی – زیباشناختی به مسئله عشق می نگرد، عجیب نیست که پا از محدوده شریعت مرسوم فراتر بگذارد و در نتیجه حتی بعضی پیغمبران و معصومین را هم جزء قهرمانان داستان خود قرار بدهد...
خواجه نظامالدین اولیاء (634 ـ 725) محمد بن احمد بن دانیال بن علی بخاری به القاب سلطان المشایخ، سلطان اولیاء، سلطان السلاطین و خواجه صاحب ملقب و به خطاب محبوب الهی مخاطب بود. خواجه از خلفای نامدار فریدالدین گنج شکر قطبی از سلسله چشتیه و بنیانگذار طریقه نظامیه در شبه قاره هند است. او هم مریدی حکایتنویس بود و هم مرادی که از او حکایتها نوشتهاند. نجمالدین خواجه امیرحسن بن علاء سجزی دهلوی از سخنوران و نویسندگان معروف زبان فارسی در شبه قاره هند است. او یکی از مریدان نظامالدین است. یکی از کارهای فرهنگی امیرحسن سجزی، تألیف کتاب «فوائد الفؤاد» یا ملفوظات پیر و مرشد خود نظامالدین اولیاء است. او این سخنان را در طول پانزده سال در هنگامی که به دیدار شیخ میرفته و در خدمت او بوده، جمعآوری کرده و تصویر برجسته و روشنی از مرشد خود به دست داده است. مندرجات این کتاب نموداری است از طرز تفکر و روش تربیتی خواجه و بیان مسائل دینی و عرفانی و نیز رویدادهای فراوان دیگری که شیخ در برخورد با دوستان و یاران و همدرسان و همآموزان خود داشته و از آنها تجربه زیستی و مردمی به دست آورده است. همچنین مطالب آموزنده و نکات اخلاقی و دلچسب که از گنجشکر پیر و مرشد خود نقل کرده است. این کتاب از نظر سادگی و روانی و روشنی کلام و عاری بودن از نارسائی و زواید هم یکی از آثار مهم نثر زبان فارسی دانسته میشود. مؤلف این کتاب را که مشتمل بر پنج جلد و شامل 188 مجلس است، از ماه شعبان سال 707 آغاز کرده و در ماه شعبان 722 آن را به پایان برده و در یک جلد مدون کرده است.