کتابخانه مجازی ادبیات

در کتاب فرهنگ امثال القرآن ابتدا معانی لغوی و اصطلاحی مَثَل و نیز دیدگاه دانشمندان مسلمان و غیرمسلمان دربارٔ آن بیان شده است؛ سپس مثل‌های قرآن کریم با موضوعات مختلف و همراه با معادل‌های فارسی هر یک درج شده است. گفته شده است که بحث از امثال قرآن از جمله مباحثی است که از دیرباز موردتوجه بسیاری از علما و اندیشمندان قرار گرفته است. تمام تفاسیر شیعی و سنی به‌خاطر طبیعت بحث از تفسیر قرآن، هنگام رسیدن به آیات تمثیلی قرآن کریم، تأملی درخور و شایسته از خود نشان داده‌اند؛ نه‌تنها در تفاسیر بلکه در کتاب‌هایی که به‌طور مستقل در این‌باره به رشتهٔ تحریر درآمده است.

مثل‌ها و اصطلاحات هر زبان که با چند کلمه یا با یک جمله کوتاه خوش‌آهنگ منظور گوینده را بیان می‌نماید، از ارکان عمده ادبیات و پایه‌های اصلی فرهنگ آن زبان و می‌توان فت چکیده حکمت و فلسفه هر جامعه در ضرب‌المثل‌ها و اصطلاحات آن نهفته و معرف روحیه و طرز اندیشه مردم آن جامعه است. امثال فارسی را می‌توان آینه‌ای از حکمت علمی ایرانیان دانست؛ بنابراین اهمیت شناسایی و دسترسی به امثال و اصطلاحات فارسی روشن و مسلم بوده و ضرورت قراردادن آن سرمایه ملی در اختیار فارسی‌زبانان احتیاج به دلیل و برهان ندارد. بنابراین در این کتاب بیست هزار مثل، حکمت و اصطلاح ادبی گردآوری شده است. کوشیده شده به ساده‌ترین رویه و با متداول‌ترین واژه‌ها نوشته شود.

روابط عارف قزوینی در جایگاه «شاعر ملی ایران» با برخی از نامدارترین چهره‌های عصر خویش و فراز و نشیب این مناسبات و دگرگونی آرای عارف درباره برخی از آنها، روحیات و عقاید او را به روشنی آینگی می‌کند. بدبینی، سوءظن، واکنش‌های عصبی و پرخاشگرانه که با حساسیت و صداقت بسیار در آمیخته، اساس شخصیت و مواجهه عارف با دیگران را شکل می‌دهد؛ هم از این روست که دوستی‌ها و دشمنی‌های عارف گذرا و متزلزل است و موجبات انزوا و مردم گریزی او از یک سو و آزردگی و کدورت دوستانش از سوی دیگر را فراهم می‌آورد. بر این همه باید روحیه انقلابیِ یک سونگر و میهن پرستی بی مرزِ عارف و نگاه اغراق آمیزِ حاصل از این اندیشه‌ها را نیز افزود که منشِ دشمن تراش او را تشدید کرده است. این مقاله از خلال نامه‌ها، خاطرات و دیگر نوشته‌های عارف، آرای او را درباره حسن تقی زاده، اشرف الدین گیلانی، احمد کسروی، ملک الشعرای بهار، وحید دستگردی و رضاخان بیان می‌دارد و ریشه‌های نزاع و خصومت میان عارف و آنان را به بحث می‌گذارد و از این رهگذر علل تنهایی و انزوای محبوب‌ترین شاعر عصر مشروطه در دهه پایانی زندگی‌اش را عیان می‌کند.