کتابخانه مجازی ادبیات

کتاب شهرزاد 2 فصل نامه ادبیات داستانی که توسط نشریه داخلی خانه داستان سرو در تابستان 1381 منتشر شده است

کتاب اساطیر یونان اثری است از ف. ژیران به ترجمه دکتر ابوالقاسم اسماعیل پور و چاپ انتشارات مکتوب. کتاب حاضر به معرفی اسطوره های یونانی که موجوداتی فرازمینی با ویژگی های شگفت آور بودند می پردازد و تحلیلی از تاثیراتی که این اسطوره ها بر فرهنگ بشری و ادب و هنر یونان و جهان برجای گذاشته اند ارائه می دهد. “اساطیر یونان” مطالبی درباره چگونگی پیدایش ایزدان و اطلاعاتی پیرامون ایزدان زمین، ایزدان قهرمان و اسطوره هایی چون آتنا، هرا، آپولن، هرمس، آرس، آفرودیت، پوزئیدون، ایزدبانوی جهان زیرین و… در اختیار می گذارد و داستان ها و افسانه هایی را که پیرامون آن ها وجود دارد ارائه می دهد.

با بررسي الگوهاي پيرنگ در نظريه‌هاي روايت‌شناسي به اين پرسش پاسخ مي‌دهيم كه «الگوي كنشهاي» طرح داستان گنبد پيروزه چيست واين الگو بيانگر و نشاندهنده چيست. با اين پژوهش ساختاري به شناخت ذهن بشر آنگاه كه در حالت خلق روايت عرفاني است دست مي‌يابيم. براي تحليل اين روايت از روش تودورف و گريماس استفاده شده است. اساس روش تودورف به شناسايي الگوي كنش‌هاي داستاني و عنصر ثبت بنمايه اصلي اختصاص دارد. با شناسايي اين دو مورد تاييد مي‌شود كه روند شكل‌گيري و پيشرفت كنشهاي داستاني در داستان ماهان با داستان هبوط تطابق دارد و بنمايه اصلي اين داستان يكسان است. براي اثبات اين يكساني از روش گريماس استفاده مي‌شود كه بر پايه جفت‌هاي متقابل داستاني و الگوي كنشگرها (شخصيت‌ها) استوار است كه از اين طريق تناظر و برابري شخصيت‌هاي دو داستان نشان داده مي‌شود. با توجه به شواهد نتيجه اين مي‌شود كه داستان ماهان در طبقه‌بندي قصه‌هاي عرفاني قرار مي‌گيرد و سرچشمه و ريشه آن داستان هبوط است.

موضوع اين مقاله درباره يکي از شيوه‌هاي بلاغي يا ساختارهايي است که در متون ادبي و هنري به چشم مي‌خورد. در اين شيوه، هماهنگي و توازن آوايي موجود در ميان کلمات، معني تازه مي‌آفريند؛ بدين معني که موسيقي ايجاد شده از رهگذر وحدت يا تضاد صامت‌ها و مصوت‌هاي کلمات با مفهوم مورد نظر شاعر هماهنگي و مطابقت دارد. بنابراين در اين ساختار هنري، موسيقي کلمات موجب تقويت معني مي‌گردد، معاني متضاد و دور از هم را به يکديگر نزديک ساخته وحدت مي‌بخشد، گاهي با ايجاد ابزار بلاغي تازه معناي نو مي‌آفريند. نکته مهم ديگري که بايد به آن توجه نمود، اين است که قلمرو اين ساختار وسيع‌تر از انواع جناس مي‌باشد؛ چرا که تجنيس تنها جنبه لفظي و صوري دارد اما اين شيوه بلاغي هنگامي خودنمايي مي‌کند که موسيقي صوري کلمات معناي نو بيافريند، در نتيجه اگر به جاي کلماتي که از چنين ويژگي برخوردارند، از معادل‌هايي استفاده شود که فاقد اين قابليت هستند، در اين صورت هماهنگي، توازن، وحدت و تاثيري که قبلا در انتقال معني وجود داشت کاملا محو خواهد شد.