عمر مهستی در آثار ادبی و رباعیات همیشه جوانش ادامه دارد. مهستی در کنار سخنوران نامآور قرن دوازدهم آذربایجان نظیر نظامی گنجوی و خاقانی شیروانی چون ستارهای میدرخشد. اشعاری وی طراوت هضتصدساله خود را حفظ نموده و امروزه نیز مورد استقبال قرار میگیرد. مهستی در تاریخ ادبیات آذربایجان نخستین بانوی شاعر بوده، ولی متأسفانه تمام اشعار او که سراسر عمر خود را صرف سرودن آنها نموده، به دست نیامده و قسمت کوچکی از میراث ادبی او (در زمان نشر این کتاب) که بیش از سیصد رباعی و چند قطعه و غزل از او بر جای مانده است. این کتاب گزیدهاز رباعیات این نابغه بزرگ آذربایجان است.
این کتاب دارای چهار فصل و مجموعا دربرگیرنده زندگی و آثار ۲۲۷ نفر از پارسی سرایان قفقاز است. هر فصل به شاعران یک منطقه قفقاز (آران، ارمنستان، داغستان، گرجستان) اختصاص یافته است. نخستین شاعری که زندگی و احوالش در این مجموعه معرفی شده، «ابوالعلای گنجه ای» متوفی به سال ۵۵۴ ه.ق و آخرین آنها، «ناظم ایروانی» متولد سال ۱۳۴۲ ه. ق است. در پایان کتاب نیز فهرست ماخذ و منابع به ترتیب الفبایی تخلص یا نام مولفان آمده است.
مجموعه اشعار از سایه تا نشان مجموعه رباعیات و دوبیتی، سروده جعفر حمیدی است که در سال 1360 توسط وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی منتشر شده است.
مهستیِ گَنجَوی بانوی شاعر ایرانی بود که در سده پنجم و ششم هجری میزیسته است. زادگاه مهستی شهر گنجه بودهاست و همدوره با غزنویان بود. در چهارسالگی پدرش او را به مکتبخانه فرستاد و چون استعدادی سرشار داشت در دهسالگی با ادب زن دانشمند بیرون آمد. او چنگ و عود و تار را به زیبایی مینواخت. شهرت او بیشتر به خاطر رباعیاتش است. وی در سرودههایش زنی فتنهگر و زیبا بوده است که عشاق فراوانی داشته، از جمله امیر احمد تاجالدین بن خطیب که فرزند خطیب گنجه بوده و عاقبت او به عقد او درمیآید. ابن خطیب مانند همسرش طبع شعر داشته و رباعیاتی نیز از او باقی ماندهاست. درگذشت وی را به سال ۵۷۶ یا ۵۷۷ نوشتهاند. مهستی به علت ابتکاری که در انتخاب موضوع ترانههای خود و وصف صاحبان پیشههای گوناگون و سرگرمیهای مختلف مردم روزگار خود به کار برده، پیشرو نوع خاصی از شعر شناخته میشود که بعدها در عصر صفوی رواج بیشتر یافته و شهرآشوب نام گرفتهاست.