در این کتاب نویسنده میکوشد که از همه شئون زندگی عنصری سخن گفته شود و ارزش شعر او معلوم گردد. برای همین منظور این کتاب به چهار بخش تقسیم شده است. در بخش اول به شرح احوال و آثار و معاصرین او و تاثیر زمان شاعر در شعرش پرداخته است. در بخش دوم صور خیال و صنایع لفظی در شعر عنصری ذکر شده است. در بخش سوم ارزیابی قصاید و تاثیر گویندگان تازی زبان و قرآن و حدیث و علوم و معارف اسلامی و ایرانی و ضرب المثلهای فارسی مورد بررسی قرار گرفته است. بخش چهارم به تاثیر شعرای سلف در شعر عنصری و مقام و نفوذ او در شعرایی که بعد از وی آمده اند اختصاص دارد
مؤلف، متخلص به قاسمی فرزند شیخ ابوحامد و نبیرة شیخ نصرالبیان است این اثر از گونه کتابهای چند دانشی و دانشنامهنویسی است که هفت مرقوم را با مباحث مختلف دربر دارد. مرقوم اول: معرفت مولی و شناخت حق سبحانه. مرقوم دوم: نبوت رسول (ص) و فضایل قرآن کریم و امامت ائمه اثنی عشر (ع) و دلایل و شواهد آن. مرقوم سوم: ولایت، کرامت، مکاشفات، علوم غریبه و خوارق عادات. مرقوم چهارم: ذکر جمعی از حکمای جهان و نمونهای از آثار ایشان. مرقوم پنجم: ذکر بعضی از شعرای معجز آیین و جملهای از شعرهای گزین. مرقوم ششم: مخاطبة نفس اصلم، با ذکر کلماتی چند از مواعظ و کلم. مرقوم هفتم: حقیقت موت و معاد و خاتمة احوال عباد. از جمله آثار اوست: خطابالغائبین، النجوم الزاهرة در تاریخ منجمان، رسالهای در مبدأ و معاد، دیوان اشعار.
سید احمد بهشتی شیرازی، در کتاب شرح جنون: تفسیر موضوعی دیوان خواجه شمسالدین محمد حافظ شیرازی، در پی آن است تا با معرفی فرهنگ ادبی که حافظ شیرازی از متن آن برخاسته است و مطالع تطبیقی مضامین اشعار او و دیگر شعرای نامور فارسی، نقبی به کنه شعر او بزند. کتاب شرح جنون یکی از کتابهای نایاب و قدیمی است که به تفسیر موضوعی غزلیات حافظ میپردازد. (متاسفانه به دلیل عدم موجود بودن بخش پیشگفتار و مقدمه، این نسخه بدون صفحات ابتدایی منتشر شده است و محتوا مطابق نسخه نمونه آغاز میشود.) درباره لسانالغیب و مشرب او، در تفسیر شاهکارهای شعری وی دو شیوه وجود دارد. عدهای رندیهای او را ظاهری میدانند و شراب و شاهد و ساقی او را ظاهری تلقی میکنند و عدهای از آنچه او گفته تعابیر باطنی دارند. سید احمد بهشتی شیرازی از جمله گروه دوم است.