کتابخانه مجازی ادبیات

محمد درخشش در مقدمه کتاب خطابه آقای سیدحسن تقی زاده می گوید: در طی سلسله سخنرانی های سال 1337 باشگاه مهرگان به علت آنکه، نهضت مشروطیت ایران قسمت مهمی از تاریخ کشور ما را تشکیل میدهد اینجانب برای روشن شدن نکات تاریک این نهضت تاریخی از دانشمند محترم جناب آقای تقی زاده درخواست نمودم مشاهدات و اطلاعات خودشان را ضمن یک یاد دو سخنرانی در باشگاه مهرگان برای معلمین بیان نمایند و بسیار از ایشان متشکرم که دعوت بنده را قبول فرمودند و در باشگاه مهرگان به ایراد یک سلسله سخنرانیهای مفید و مهم اقدام نمودند.

سرزمین کهنسال دلاوران ایران باختری از نظر جغرافیای تاریخی و تاریخ مرموز و ناشناخته است. اگر آنطور که در خارج از ایران محققانی چون هرتسفلد، دمرگان، مینورسکی، رالنسن، سر ارول استین برای بررسی گذشته های این سرزمین کوشیده اند فضلای کشور نیز توجهی ابراز می داشتند. اینک بسیاری از زوایای تاریک تاریخ چند هزارساله میهن ما روشن شده بد. نخستین کتابی که درباره لرستان به چاپ رسید مجموعه ای از غلامرضا خان والی و انیس المسافر نام داشت. کتاب مذکور در بوشهر به چاپ رسیده و مشتمل بر آگاهی هایی در مورد جانوران شکاری و فرمانروایان لر از حسین خان والی تا زمان مولف است، پس از آن باید از جغرافیای نظامی لرستان تالیف سپهبد رزم آرا نام برد که مشتمل بر جغرافیای مناطق با توجه به جنبه نظامی انها و ورود قوای دولتی به لرستان و سرکوبی عشایر این منطقه می باشد. آقایان بهمن کریمی و محمدعلی امام شوشتری نیز چند صفحه ای از کتابهای جغرافیای تاریخی غرب ایران و تاریخ جغرافیایی خوزستان را به لرستان اختصاص داده اند. با این حال تا به امروز کتابی که منحصر به تاریخ یا جغرافیای تاریخی این قسمت از ایران باختری باشد تالیف نشده است.

در سال 1348 کتابخانه ملی تبریز اقدام به چاپ سندی کرد که صورت اموال بقعه شیخ صفی در 240 سال پیش را شامل می‌شد و به دستور سیدمحمد قاسم‌بیگ صفوی، متولی بزرگ بقعه، از اموال و نقایس بازمانده از یغمای آستان شیخ صفی، به سال 1172 هـ. ق. تهیه شده بود. اصل سند طوماری بود به طول 575 سانتی‌متر و عرض 12 سانتی‌متر و به خط ملامحمدطاهر مستوفی نگارش یافته و به دلیل تعیین مشخصات مقداری اوراق پراکنده و جزوات قرآن‌های باقیمانده در بقعه از ارزش فوق‌العاده‌ای برخوردار بود. بعد از انتشار آن سند، تا این تاریخ سند دیگری که مربوط به صورت اموال بقعه بعد از واقعه تاراج کتاب‌های بقعه توسط روس‌ها در جریان جنگ‌های ایران و روس (1241 ـ 1243 هـ.ق) باشد، انتشار نیافته است.