علم هیئت عبارت از شرح حال عالم یعنی احوال زمین و اجرای سماوی است از لحاظ اوضاع و حرکات و فواصل نسبی و حالات طبیعی و شیمیایی آنها. هیئت از جمله علوم قدیم و مبادی علم نجوم به شمار میرود. این کتاب که برای دانشآموزان دبیرستانها به نگارش درآمده در چهار بخش کره سماوی (فلک)، شمس، قمر و سیارات به رشته تحریر درآمده است.
کهن ترین علم طبیعی دانش نجوم است. بابلی ها و یونانی ها در توسعه و گسترش آن بیش از فیزیک و شیمی و فناوری کوشیدند. این که اصولا چرا آدمی به مطالعه دانش نجوم می پردازد نیاز به توجیه دارد. این کتاب مخصوص ریاضی دانان و منجمان نیست، بلکه مخاطب آن تمام کسانی است که به تاریخ دانش و فرهنگ در روزگار باستان دلبسته باشند. پس وظیفه خود می دانم تمام مفاهیم نجومی که در متن کتاب آمده است را با روشنی توصیف کنم...
عجائب المخلوقات وغرائب الموجودات (شگفتیهای آفریدگان و موجودات) کتابی است در زمینه هیئت و جهانشناسی و علمالاشیا و شگفتیهای عالم خلقت، نوشتهٔ زکریا قزوینی. قزوینی این کتاب را نخست به زبان عربی نوشت و سپس خود نسخهای فارسی از آن تدوین کرد. کتاب شامل چهار مقدمه و دو مقاله است. مقالۀ اول در عُلویات؛ مقالۀ دوم در سُفلیات، که شامل عناصر و معدنیات، نباتات و حیوانات است. در مورد تمام کائنات روی زمین، بروج، ماهها، فصول سال، ستارگان، زمین، کوهها، دریاها، رودها، جانوران، و تمام موجودات دنیا سخن رفتهاست.